گرمه

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌وكارهاي موجود در هر شهرستان برمبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افرادخبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌شده‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست‌يابد. بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان گرمه ارائه‌شده‌است.

تعیین کسب‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همانطوريكه در قسمت مقدمه اشاره‌شده مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجوددارد، اشاره شده‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌است.

1. دامداری

2. باغداری

3.  صنایع غذایی

4. خدمات

5 . زراعت

6. صنایع تبدیلی

7. طیور

8. صنابع دستی

9.صنعت

 

دامداری

شهرستان با اقلیم و آب‌وهوای مختلفی که دارد، مستعد دامداری است. از طرفی علاقه مردم به فعالیت در این حوزه و تجربه و مهارت آن‌ها باعث‌شده تا دامداری در این شهرستان علاقه‌مندان زیادی را به خود جذب کند. در وهله اول در شهرستان گرمه پرورش دام سبک دارای مزیت است. به همین منظور پرورش گوسفند و بز گوشتی پیشنهاد داده می‌شود. در رده بعدی پرورش گاو هم خوب جواب می‌دهد. البته در مورد پرورش گاو دمای هوا را هم باید درنظر گرفت. این حیوان بیشتر در نقاطی که از لحاظ دمایی گرم‌تر هستند پرورش داده می‌شود.

به لحاظ کویری‌بودن بخشی وسیعی از شهرستان گرمه و صرفه اقتصادی آن می‌توان پرورش شتر را نیز در این قسمت پیشنهاد داد. امروزه افراد با آگاهی یافتن از خواص بی‌نظیر شیر و گوشت شتر، به سمت مصرف آن گرایش پیدا کرده‌اند و حتی در کلان شهرهایی که از مراکز پرورش شتر فاصله دارند، تقاضا برای این نوع محصولات زیاد است. از این جهت در مناطق کویری که مستعد هستند می توان این دام را پرورش داد.

 

باغداری

طبق گفته کارشناسان به‌تازگی طرح آبیاری با روش‌های نوین در شهرستان گرمه اجرا شده‌ که هدف آن مدیریت منابع آبی و استفاده بهینه از آن است. از آن‌جایی که کیفیت آب شهرستان چندان مطلوب نیست و در برخی مناطق وضعیت آب از نظر املاح و سختی وخیم‌تر است، می‌توان کشت‌هایی را پیشنهاد داد که در برابر این کیفیت نامطلوب مقاوم باشند. کشت پسته از آن دسته کشت‌هایی است که کشاورزان منطقه در حال اجرای آن هستند. این محصول به خاطر مقاومتی که در بسیاری از شرایط نامساعد آب‌وهوایی از خود نشان داده‌است، برای کاشت در حاشیه کویر و مناطقی که آب مناسبی ندارند پیشنهاد داده شده و نتیجه‌ی خوبی هم داشته است. از این جهت همچنان می‎‌توان در زمینه احداث باغ پسته فعالیت کرد.

طبق بررسی‌های انجام‌شده، احداث باغ زرشک و سنجد در شهرستان خوب جواب داده‌است و همچنان قابلیت توسعه و گسترش دارد. با افزایش سطح تولید این دو محصول زمینه برای فرآوری آن‌ها فراهم‌شده و می‌توان ایجاد شغل کرد زیرا فرآورده‌های زرشک نظیر آب و کنسانتره آن مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته‌است. سنجد به خاطر دارابودن موادمغذی برای درمان پوکی استخوان و کمبود کلسیم به صورت پودرشده مصرف می‌شود و حتی می‌توان آن را در حاشیه‌ی باغات دیگر کشت کرد چون در برابر وزش بادهای شدید نیز مقاوم است. لازم به ذکر است احداث باغ زرشک نسبت به سنجد از مزیت بهتری برخورداراست.

کشت گل محمدی، زعفران و گیاهان دارویی به خاطر کم‌آب‌بودن و بازار خوبی که دارند، پیشنهاد کارشناسان برای ایجاد کسب‌ وکاراست. بدیهی است که در رابطه با صنایع تبدیلی و فرآوری این محصولات نیز می‌توان اقداماتی انجام داد که این امر نیازمند افزایش سطح تولید است.

احداث گلخانه خیار و گوجه به خاطر مصرف روزانه مردم و سود خوبی که دارد در شهرستان جواب داده و همچنان ظرفیت برای ایجاد آن وجود دارد. به این منظور شخص باید اطلاعات لازم را کسب کرده و آموزش های کاربردی را ببیند. به شرط رعایت این نکات، واحدهای گلخانه‌ای سود خوبی را عاید شخص می‌کند.

 

صنایع غذایی

شهر درق به دلیل تولید صدها تُن سمنو در سال به عنوان پایتخت سمنوی ایران شناخته شده‌است. بیش از ۲۰۰ کارگاه خانگی در این شهر به تولید سمنو مشغول هستند. درق از نظر تقسیمات سیاسی در بخش مرکزی شهرستان گرمه قراردارد. مزیت مطلق تولید سمنو در این شهرستان باعث‌شده تا برای تولید فرآورده‌های غذایی از این محصول بتوان پیشنهاداتی ارائه داد. این محصول خواص درمانی بالایی هم دارد که امروزه بسیاری از افراد خواستار استفاده از آن در برنامه غذایی خود هستند و در گرمه تخصص مورد نیاز برای تهیه این ماده باارزش وجود دارد. تولید شکلات سمنو که در قالب کارگاهی در این شهر درحال تولید بوده، مستعد توسعه و گسترش است. البته می‌توان فرآورده‌های دیگری نیز از سمنو تولید نمود که نیازمند دانش تخصصی در حوزه صنایع غذایی است.

از آن دسته کشت‌هایی که با شرایط شهرستان همخوانی دارد، کشت گیاهان دارویی و گل محمدی بوده که در حال رونق است. بهره‌وری بیشتر ازاین محصولات زمانی حاصل می‌شود که بتوان در کنار آن صنایع تبدیلی و حتی بسته‌بندی ایجاد کرد. ایجاد واحد تولید گلاب و عرقیات گیاهی حتی در مقیاس کارگاهی می‌تواند دراین منطقه مزیت داشته باشد.

تولید زرشک در این شهرستان زمینه مناسبی را برای فرآوری به وجود آورده‌است. این محصول با دارابودن خواص بالا و آنتی اکسیدان قوی برای مصرف، گزینه‌ی مناسبی است. به همین جهت علاوه‌بر استفاده از این محصول باارزش در ترکیب غذا، می‌توان به شکل فرآوری‌شده نیز آن را مصرف کرد. تولید محصولاتی نظیر آب زرشک، مربای زرشک و... به همین منظور پیشنهاد می شود.

زعفران به عنوان یک ادویه و طعم دهنده باعث بهبود رنگ و عطر غذا می‌شود و بسیاری از خانواده ها از آن استفاده می کنند.این محصول خواص دارویی بسیاری نیز دارد که امروزه به تازگی کشف شده‌اند. در زعفران موادی وجود دارد که نشاط‌آور بوده و خاصیت آرام‌بخشی قابل‌توجهی در انسان دارد. آزمایشگاه‌های پزشکی دریافته‌اند مصرف زعفران انسان را از حالت غم و اندوه خارج می‌کند. صنایع داروسازی در سطح جهان درصدد هستند داروهای ضدافسردگی از زعفران به‌دست آورند. زعفران خواص دیگری مانند اشتهاآوری و تقویت کننده دستگاه گوارش دارد و باعث سلامتی انسان می‌شود. همین دلایل کافیست تا فرآوری زعفران به شکل های مختلف به مزیت پر سودی تبدیل شود.به دلیل وفور مواد اولیه در این منطقه می توان در بحث صنایع غذایی روی آن کار کرد.

باتوجه به رونق دامداری، تولید سوسیس و کالباس هم از مشاغل پیشنهادی در شهرستان گرمه است. توجه به یک نکته ضروری است که برای شروع کار باید ذائقه مردم و میزان تقاضای محصول بررسی شود.

پخت نان محلی به خاطر کیفیت بالایی که دارد دراین شهرستان دارای مزیت است. استفاده از مواد اولیه متنوع باعث تولید نان‌هایی با طعم و مزه مختلف می‌شود که امکان فروش در شهرها و استان‌های مجاور را دارند.

 

خدمات

از ویژگی‌های مردمان شهرستان گرمه، فعالیت آن‌ها در حوزه حمل و نقل است؛ به طوری‌که درصد زیادی از افراد در گرمه کامیون‌دار هستند. متناسب با این حرفه شغلی می‌توان کسب‌وکارهایی را راه‌اندازی کرد که در جهت خدمت‌رسانی به فعالین این حوزه باشد. اطاق سازی برای کامیون و خدمات فنی از آن دست کسب‌وکارها است.

شهرستان به لحاظ داشتن جاذبه‌های طبیعی و باستانی، مورد توجه مسافران و گردشگران بوده و مستعد ایجاد اقامتگاه بومگردی و اکوکمپ است. در بخش قابل ملاحظه‌ای از این شهرستان که کویر گسترده شده‌است، می‌توان با فراهم‌نمودن امکانات کویرنوردی، ایجاد کسب‌وکار کرد.

 

زراعت

وجود خاک مناسب و سابقه فعالیت مردم در زمینه کشت پیاز و آفتابگردان باعث شده تا همچنان بتوان در این زمینه کار کرد. این دو محصول مخصوصا پیاز از جمله محصولاتی است که در سبد مصرف روزانه خانوارها قرار دارد و توسعه کشت آن مزیت بیشتری دارد.

کشت گندم و جو به جهت استفاده برای خوراک دام و استفاده از گندم در مصرف خانوار و پخت سمنو که مزیت مطلق این شهرستان است باعث شده تا برای زراعت این دو مجصول پیشنهاد شوند؛ همچنان‌که در حال حاضر کشت گندم و جو صورت می‌گیرد.

 

صنایع تبدیلی

به خاطر رونق دامداری دراین منطقه و حجم بالای تولید پشم، یکی از صنایع تبدیلی و تکمیلی مرتبط با این بخش،تولید موکت از پشم و کرک طبیعی دام و نساجی است. به گفته کارشناسان این شهرستان، سالانه درصد بالایی از پشم تولیدی، بدون استفاده دور ریخته می‌شود.این درحالی است که برای تولید موکت، پشم از افغانستان با قیمت بالایی وارد می‌شود.  با ایجاد واحد تولید موکت و نساجی دراین منطقه علاوه بر ایجاد اشتغال، می توان از پشم تولیدی دامداری‌ها استفاده نمود.

زرشک و زعفران تولیدی منطقه برای عرضه مناسب به بازار فروش نیازمند بسته‌بندی مناسب است. امروزه در مورد بیشتر محصولات، شکل بسته‌بندی شده‌ی آن طرفداران بیشتری دارد. از طرفی انجام فرآیندهایی نظیر پاک‌کردن و درجه‌بندی محصول برای امر بسته‌بندی، انتخاب و استفاده را برای خریدار آسان‌تر می‌کند. به همین منظور در این منطقه بسته بندی زرشک و زعفران پیشنهاد می‌شود.

طیور

پرورش شتر مرغ به خاطر اقلیم منطقه دارای مزیت است. پرورش طیوری مانند بلدرچین، بوقلمون و مرغ بومی هم در این شهرستان قابلیت توسعه دارد. گوشت این طیور به دلیل قیمت پایین‌تری که نسبت به گوشت گوسفند دارند، بیشتر مصرف می‌شود؛ چون بسیاری از افراد قدرت خرید ندارند. از طرفی گوشت شتر مرغ و بوقلمون به لحاظ طبع و مواد مغذی شبیه به گوشت قرمز بوده و انتخاب افراد بسیاری برای مصرف است.

صنایع دستی

از دیرباز شهرستان گرمه به تولید کلاه‌های پشمی و کرکی معروف بوده‌است. البته میزان تقاضا برای این نوع کالاها در سال‌های اخیر کاهش یافته‌است ولی با بازاریابی در داخل و خارج از کشور می‌توان از تخصص موجود دراین منطقه استفاده کرد و تولید این موارد را افزایش داد.

صنعت

طبق بررسی‌های انجام‌شده، باتوجه به شرایط شهرستان، هیچ شغلی در حوزه صنعت قابل پیشنهاد نیست. واحد بسته‌بندی حبوبات و محصولات کشاورزی با برند شهرزاد، کارگاه یخچال سازی آقای یعقوبی، واحد های تولیدی سمنو،واحد تولید سرب خودرو، کارخانه شیر درق از واحدهای صنعتی فعال هستند .

در ادامه تحليل، مشاغل در 8 رسته ذيل سه حوزه كشاورزي، صنعت و خدماتي دسته‌بندي شده‌است. در هريک از اين رسته‌ها عناوين شغلي، بر اساس مزيت راه‌اندازي، از شماره 1 تا 3 اولويت‌بندي شده‌اند.

 

 

خدمات	صنایع			کشاورزی
خدمات	صنایع دستی	صنایع غذایی	صنایع تبدیلی	طیور	زراعت	باغداری	دامداری	ردیف
اطاق سازی کامیون (1)	تولید کلاه کرکی (1)	تولید سمنو در بسته بندی و طعم های مختلف (1)	تولید موکت از پشم طبیعی (1)	پرورش شتر مرغ (1)	کشت آفتابگردان (1)	احداث باغ پسته (1)	پرورش گوسفند (1)	1
اقامتگاه بوم گردی (2)		شکلات سمنو (1)	بسته بندی زرشک (2)	پرورش بلدرچین (2)	کشت پیاز (1)	احداث باغ زرشک (1)	بز گوشتی (1)	2
کویر نوردی (2)		تولید گلاب و عرقیات گیاهی (1)	بسته بندی زعفران (2)	پرورش مرغ بومی (2)	کشت گندم (1)	کشت گل محمدی (1)	پرورش گاو (2)	3
اکو کمپ (2)		فرآوری زرشک (2)		پرورش بوقلمون (2)	کشت جو (1)	کشت زعفران (1)	پرورش شتر (2)	4
خدمات فنی ماشین سنگین (2)		فرآوری زعفران (2)				کشت گیاهان دارویی (1)		5
		پخت نان (3)				احداث باغ سنجد (2)		6
						احداث گلخانه-خیار (2)		7
						احداث گلخانه گوجه (2)		8

راهنما: (1): مزیت‌هایی که در اولویت اول قراردارند. (2): مزیت‌هایی که در اولویت دوم قراردارند. (3): مزیت‌هایی که در اولویت سوم قراردارند. در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 40 تایی در جدول زیر ارائه‌شده‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

شغل	مزیت
پرورش گوسفند	1
پرورش بز داشتی	2
پرورش بز گوشتی	3
احداث باغ باغ پسته	4
کاشت گل محمدی	5
پرورش شتر	6
کشت زعفران	7
پرورش گاو	8
کشت گیاهان دارویی	9
تولید سمنو سنتی	10
کشت آفتابگردان	11
کاشت زعفران	12
پرورش شترمرغ	13
کشت گندم	14
کاشت پیاز	15
تولید جوانه گندم	16
کاشت جو	17
شکلات سمنو	18
کاشت درخت سنجد	19
احداث گلخانه- خیار	20
پرورش مرغ بومی	21
تولید گلاب و عرقیات گیاهی	22
اطاق سازی کامیون	23
احداث گلخانه – گوجه فرنگی	24
بسته بندی سمنو	25
نساجی سنتی	26
پخت نان محلی	27
کشت یونجه	28
سبزیجات خوراکی	29
رستوران بومی	30
قالی بافی	31
پرورش بوقلمون	32
کشت ذرت علوفه ای	33
کشت یونجه	34
پرورش مرغ تخم گذار	35
اکو کمپ	36
خدمات فنی ماشین سنگین	37
پرورش بلدرچین	38
تولید کلاه پشمی	39
تولید موکت از پشم طبیعی	40

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.