>

پاوه

شهرستان پاوه به فاصله ۱۱۲ کیلومتری از مرکز استان کرمانشاه و ۴۵ کیلومتری تا نقطه صفر مرزی قرار دارد. سازه‌ها و منازل مسکونی در این شهر به گونه‌ای طراحی شده ‌است که در بیش‌تر موارد پشت‌بام خانه‌ای که در ارتفاع کم‌تری از دامنه کوه ساخته شده ‌است حیاط منزلی است که چند متر بالاتر ساخته شده ‌است؛ به همین دلیل شهرستان پاوه را شهر هزار ماسوله می‌نامند. شهرستان پاوه از شمال و شرق با استان کردستان، از جنوب با شهرستان جوانرود، از جنوب شرقی با شهرستان روانسر و از غرب با کشور عراق مرز مشترک دارد. این شهرستان در فاصله ۱۱۵ کیلومتری شمال غرب شهرکرمانشاه و ۱۶۵ کیلومتری جنوب غربی شهر سنندج قرار دارد. آب و هوای منطقه نسبتاً سرد، مایل به اعتدال و نیمه مرطوب می‌باشد. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر 60431 نفر (18471خانوار) بوده‌است.

مزیت های منطقه

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب ‌وكارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب ‌وكار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌ شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح‌ شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين این 3 مصاحبه و لیست مزیت‌سنجی، مصاحبه‌های تکمیلی و حتی مصاحبه بیشتر هم صورت می‌گیرد تا تیم تحلیل به نتیجه نهایی مطلوب دست یابد. بنابراین خروجی هر شهرستان از تجمیع مصاحبه‌ها و لیست مزیت‌سنجی حاصل می‌شود. در ادامه تحلیل شهرستان پاوه ارائه شده است.

 

تعیین کسب ‌وکارهای مزیت‌دار شهرستان

همان‌طوري‌كه در قسمت قبل اشاره‌ شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده ‌است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب‌ وكارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب ‌وكارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌اند. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده‌ است.

 

1. صنایع غذایی
2. صنایع تبدیلی و تکمیلی
3. باغداری
4. دامداری
5. شیلات
6. صنایع دستی
7. خدمات
8. طیور
9. صنعت
10. زراعت

 

· صنایع غذایی

فرآوری محصولات کشاورزی و دامی در شهرستان پاوه می تواند یکی از مهم‌ترین راهکارها برای ایجاد اشتغال و عاملی مهم در توسعه پایدار و امنیت غذایی باشد. ایجاد و توسعه صنایع غذایی، علاوه بر اشتغالزایی، باعث خواهد شد تا سطح درآمد در این شهرستان ارتقا پیدا کند. کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع از جمله مزیت های دیگر توسعه صنعت غذایی است.

در شهرستان پاوه محصولات باغی در حد گسترده‌ای تولید می‌شوند و یکی از بزرگترین مشکلات این شهرستان این است که واحدهایی در جهت فراوری این محصولات وجود ندارد و اگر هم فعالیتی در این زمینه انجام می‌شود، به صورت خانگی بوده و در حد نیاز مردم شهرستان صورت می‌گیرد. فرآوری میوه هایی نظیر انار، گردو، زیتون، انگور و انجیر در این شهرستان دارای مزیت است. البته از بین موارد ذکر شده اولویت فرآوری انار، گردو و زیتون بیشتر از موارد دیگر است؛ زیرا این محصولات بازار مصرف بهتری دارند و به مقدار زیادی در این شهرستان تولید می‌شوند.

با توجه به این که مقدار زیادی انار در این شهرستان تولید می‌شود؛ بنابراین فراوری آن در این شهرستان می‌تواند ضمن انحصاری بودن محصولات، سودآوری خوبی را به همراه داشته باشد. فراوری انار شامل تهیه رب، سس، آب و شربت انار، مربا، مارمالاد، ژله انار، نوشابه، بستنی انار، ترشی، سرکه و لواشک انار می‌باشد که با استقبال خوب و بازار فروش مناسبی همراه خواهد بود؛ بنابراین ایجاد واحد فرآوری محصول انار در شهرستان پاوه می‌تواند توجیه اقتصادی مناسبی داشته باشد.

 با توجه به این که زیتون یکی از محصولات تولید شده در شهرستان پاوه می باشد، اما واحدی جهت فرآوری آن در این شهرستان وجود ندارد؛ بنابراین زیتون‌ تولید شده در شهرستان، به شمال کشور و تهران ارسال می شوند. حدود ٩٠درصد زيتون تولید شده در سرتاسر جهان به توليد روغن و ١٠ درصد ديگر براي مصارف خوراکي نظیر شورکردن، زیتون پرورده يا تهيه کنسرو اختصاص دارد. از فرآورده هاي زيتون همچنين در صنايع صابون سازي، براي تأليف دام، تهيه انواع کود و نيز توليد فرآورده هايي نظير فورفورال، انواع الکل، مواد ازته و نيز براي کشت و تکثير انواع مخمرها استفاده مي شود. چوب تنه و شاخه هاي قطور درخت زیتون نيز به دليل نقش هاي زيبا و استحکام زياد در صنايع چوب مورد استفاده قرار مي گيرند؛ بنابراین ایجاد واحدی جهت فراوری زیتون در شهرستان پاوه می‌تواند سود قابل توجهی به همراه داشته باشد.

گردو نیز یکی از محصولات تولید شده در شهرستان پاوه می باشد. روغن گردو یکی از گران‌ترین روغن‌های طبیعی موجود در بازار است. این روغن به‌راحتی دردسترس بوده و در تمام جهان شناخته‌ شده می‌باشد؛ ولی بسیاری از مردم هنوز از این روغن طبیعی که خواص فراوانی دارد بهره نمی‌برند، زیرا از خواص روغن گردو آگاهی ندارند؛ اما با آگاهی دادن به مردم می توان بازار فروش این روغن را گسترش داد. روغن گردو خواص فراوانی دارد. از جمله خواص آن می توان به سلامت قلب و عروق، کنترل قند خون و دیابت، جلوگیری از ریزش مو،  بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به سرطان اشاره نمود. یکی دیگر از محصولاتی که از گردو می توان تولید کرد، ترشی گردو است. این ترشی خوشمزه علاوه بر خواص بی نظیری که در کاهش سطح کلسترول دارد نیز مفید می باشد؛ بنابراین ایجاد واحدی جهت فرآوری گردو در شهرستان پاوه دارای مزیت می باشد.

انجیر یکی از محصولات مرغوب شهرستان پاوه می باشد که به مقدار زیادی در این شهرستان تولید می شود؛   اما چون ماندگاری این میوه بسیار کم است و با توجه به این که در این شهرستان صنایع تبدیلی در این زمینه وجود ندارد، سالانه بخشی از این میوه به ضایعات تبدیل می‌شود؛ بنابراین ایجاد صنایع فراوری آن در این شهرستان سوددهی خوبی را برای باغدار و سرمایه گذار به همراه خواهد داشت. بهره‌گیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن به صورت میوه تازه مرسوم است. مصرف انجیر خشک به‌صورت مخلوط با دیگر میوه‌های خشکباری مرسوم است. به‌عنوان مثال تهیه و مصرف مخلوط پسته، بادام، گردو و انجیر خشک برای تقویت حافظه و قدرت تفکر بسیار مفید است. این در حالی است که میوه انجیر را به‌صورت فرآورده‌های مختلف نیز می‌توان مصرف کرد. اولین فراورده انجیر که تهیه و مصرف آن برای همه لازم است، نوشیدنی آب انجیر و شیره انجیر است. فرآورده‌های دیگر شامل شربت انجیر (متفاوت با آب‌انجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر هستند که هر کدام از این فرآورده‌ها روش تهیه خاص خود را دارند. علاوه بر موارد ذکر شده، از انجیر می‌توان در تهیه شیرینی‌جات مختلف مانند شکلات، بیسکوئیت، کیک و کلوچه استفاده کرد.

تولید کشمش و شیره ی انگور به صورت خانگی در شهرستان پاوه انجام می شود و معمولاً این تولیدات در داخل شهرستان و استان بازار فروش مناسبی دارند. انگور به مقدار زیادی در شهرستان پاوه تولید می شود و با توجه به حجم این تولیدات، می توان واحدی برای فرآوری این محصول در این شهرستان  ایجاد کرده و محصولاتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه تولید کرد.

گوجه فرنگی به مقدار زیادی در شهرستان پاوه تولید می شود و از این محصول معمولا به صورت خانگی رب گوجه فرنگی تولید می کنند؛ بنابراین ایجاد واحدی برای تولید رب و پودر گوجه فرنگی در این شهرستان بسیار مزیت دارد و با ایجاد بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان، می توان سوددهی لازم را ایجاد کرد و از لحاظ تامین نیاز نیز خودکفا شد.

 صنعت تولید رب گوجه فرنگی است دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به اینکه قابلیت کشت گوجه فرنگی در این شهرستان وجود دارد؛ بنابراین تولید رب از مزیت های قابل سرمایه گذاری در این شهرستان محسوب می شود.

پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن در كشور نمي‌گذرد و در همین مدت هم توانسته جاي خود را در بازار باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فراورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل‌ونقل و بسته‌بندي آن شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود اما اين مواد در پودر گوجه‌فرنگی حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است. به دلیل این که رب گوجه فرنگی ماندگاري كمتري دارد، براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس،...) و ... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

در شهرستان پاوه به دلیل وجود مراتع، گیاهان دارویی خودرو بسیار زیاد است و همچنین در سال های اخیر کشت این محصولات نیز روبه افزایش بوده است؛ در نتیجه فرآوری آنها دارای مزیت خواهد بود. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاری زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در کشور و مخصوصا شهرستان پاوه و گیاهان دارویی خودرو و همچنین سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

در شهرستان پاوه تولید ترشی، شور و خیار شور به صورت خانگی انجام می شود؛ بنابراین ایجاد واحدی در این خصوص در شهرستان پاوه می‌تواند مزیت هایی به همراه داشته باشد. لازم به ذکر است که می توان مواد اولیه مورد نیاز برای این کار را از شهرستان پاوه و یا حتی از شهرستان های اطراف نیز تأمین نمود.

ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شوند و به دلیل خاصیت اسیدی که دارند، باعث افزایش اشتها در افراد می‌شوند. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات  است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند؛ بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور در شهرستان پاوه ضمن ایجاد اشتغال‌زایی، می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد شهرستان باشد.

راه‌اندازی خط تولید خیار شور به دلیل نیاز به سرمایه نسبتاً کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید و همچنین مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان پاوه، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری در این شهرستان فراهم کرده ‌است. برخی از خواص خیار شور برای سلامتی عبارتند از: بهبود وضعیت گوارش، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان، کمک به کنترل دیابت، حفظ سلامت کبد و حفظ سلامت معده.

در شهرستان پاوه، تولید روغن حیوانی انجام می‌شود و در داخل استان نیز بازار فروش مناسبی دارد. در صورت ایجاد بازار فروش مناسب در استان‌ها و کشور‌های اطراف فعالیت در این حوزه برای شهرستان قابلیت دارد. روغن کرمانشاهی یا روغن حیوانی نوعی روغن است که در بهترین نوع آن را در کرمانشاه از شیر گاو و گوسفند به دست می‌آورند و در مقابل روغن نباتی به معنی مطلق روغن زرد نیز استعمال می‌شود. روغن حیوانی از نوعی کره محلی به دست می‌آید که از به هم زدن دوغ در مشک تهیه می‌شود. روغن حیوانی داراي خواص بی‌شماري از جمله استخوان‌سازي، کاهش غلظت خون، کاهش چربی‌هاي زاید شکم، شادابی و سفیدي پوست و سم‌زدایی از بدن است. تغذیه سلول‌هاي عضله قلب از اسیدهاي چربی است که تنها در روغن حیوانی به وفور یافت می‌شود. روغن حیوانی بهتر است به جاي روغن نباتی و روغن مایع مصرف شود، زیرا روغن نباتی یا روغن هاي هیدروژنه جامد سبب افزایش کلسترول و گلیسیرید شده و در عروق بدن و قلب رسوب می‌کند.

احداث واحد تولید لبنیات سنتی در شهرستان پاوه در اولویت‌های پایین‌تر قرار داشته و مزیت دارد، این فعالیت به صورت خانگی انجام می‌شود. شیر و فرآورده‌هاي آن از مهمترین اجزاي تشکیل‌دهنده جیره غذایی انسان است که از لحاظ ارزش غذایی از کلسیم، فسفر، ویتامین‌هاي مورد نیاز و پروتئین غنی می‌باشد و همیشه استقبال بسیار خوبی از این نوع محصولات می‌شود.

از جمله تولیداتی که با محصولات باغی شهرستان می‌توان انجام داد و به سوددهی مطلوب رسید، تهیه لواشک و چیپس میوه است. لواشک به مخلوطي از عصاره و پالپ يک يا چند ميوه گفته مي‌شود که پس از طي مراحل فرآيند، تا اندازه معيني خشک شده و عمدتاً به صورت ورقه‌ای و گاهي به اشکال ديگر بسته‌بندي و عرضه مي‌شوند. دوطرف محصول توسط پلاستيک (نايلکس) جهت جلوگيري از تماس با محيط و دست در هنگام مصرف پوشيده شده و اين مجموعه در درون پلاستيک‌هاي مخصوص بسته‌بندي مي‌شود. برتري لواشک نسبت به بقيه تنقلات، بالا بودن ارزش غذايي لواشک در مقايسه با اين کالاها مي‌باشد، چون لواشک با اندکي تغيير در ترکيب ميوه توليد مي‌گردد. خيلي از خواص ميوه‌ها مانند فيبر و رنگدانه‌هاي آنتي‌اكسيداني در لواشك ميوه‌ها هم وجود دارد و املاح ميوه‌اي كه به صورت لواشك درمي‌آيد، نه تنها كم نمي‌شود، بلكه با جوشاندن، تغليظ و خشك كردن افزايش هم مي‌يابد.

 تهیه چیپس میوه به دلیل فراوانی تولید میوه‌های باغی در شهرستان پاوه زمینه اشتغال خوبی را (در مقیاس کارگاهی و کارخانه‌ای) برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند. خشک کردن میوه‌جات، یکی از روش‌هاي جلوگیري از فساد میکروبی آن‌ها است. در این روش، در اثر کاهش میزان رطوبت، امکان فساد میکروبی بسیار کم شده و سرعت دیگر واکنش‌هاي مضر نیز، به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خشک کردن، ضمن اینکه روي محصول اثر حفاظتی دارد، وزن و حجم آن را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، در نتیجه از هزینه‌های حمل و نقل و ذخیره‌سازي نیز می‌کاهد. با توجه به اینکه بخشی از بازار میوه خشک ایران، سهم محصولات وارداتی است، با تولید مشابه داخلی این میوه‌ها (از نظر نوع و کیفیت)، می‌توان مانع واردات و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور شد. همچنین نیاز بیش از حد برخی از کشورها به این گونه محصولات (به دلیل شرایط ویژه اقلیمی آن‌ها، هزینه بالای حمل و نقل سبزیجات و میوه‌های تازه و محدود بودن زمان نگه‌داری آن‌ها)، فرصت مناسبی برای رونق تولید و صادرات چیپس میوه فراهم آورده است.

زنبورداری در شهرستان پاوه به طور گسترده‌ای انجام می‌شود و علاوه برتولید عسل، می‌توان در تولید ژل رویال نیز در این شهرستان سرمایه‌گذاری کرد. ژل رویال، ماده‌ای بسیار مغذی و نیرو بخش بوده و در واقع به عنوان غنی‌ترین ماده مغذی بیولوژیک شناخته شده است. ارزش افزوده بالای تولید ژل رویال از زنبور عسل در بازارهای جهانی سبب شده تا تولید این محصول با ارزش در دستور کار صنایع غذایی  قرار گیرد. میکروب‌کشی، جلوگیری از آلزایمر، جلوگیری از فشار خون، ضد سرطان بودن و کمک به جوانی و شادابی پوست از جمله خواص این ژل است.

پرورش ماهی در شهرستان پاوه به میزان زیاد صورت می‌گیرد. در شرایط کنونی جامعه، بازار استفاده از غذاهای کنسرو شده بسیار پر رونق است و این قبیل غذاها به دلیل داشتن مزایایی همچون حفظ حالت طبيعي مواد غذايي، قيمت مناسب، نگهداري طولاني و آسان، در دسترس بودن، تنوع، صرفه‌جويي در زمان بسیار مورد توجه هستند و از مصرف بسیار بالایی برخوردارند. ماهی منبع بسیار خوبی از پروتئین، مواد معدنی نظیر سلنیوم، منیزیم و پتاسیم و همچنین ویتامین هایB1، B3 و B6 است. البته نکته‌ای که در خصوص تولید این محصول باید در نظر گرفت این است که بازار فروش مناسبی در سراسر کشور باید ایجاد شود و همچنین سرمایه‌گذاری هنگفتی نیز باید صورت بگیرد.

درخت سقز در شهرستان پاوه بسیار زیاد است و می‌توان در خصوص فرآوری آن و تولید آدامس در این شهرستان فعالیت‌هایی انجام داد. درخت سقز از تیره پسته‌ایان بوده و دارای ارتفاع ۲ تا ۷ متر است که گاهی به ۹ متر هم می‌رسد و معمولاً در کوهستان‌های با آب و هوای نه چندان سرد می‌روید. عمر درخت سقز طولانی بوده در بعضی مناطق ایران درخت‌هایی با عمر ۱۵۰۰ سال یافت می‌شود. معمولاً از تنه این درخت در فصل پاییز به طور طبیعی یا با ایجاد شکاف صمغی خارج می‌شود که در فارسی به آن سقز می‌گویند و این صمغ در ساخت آدامس مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین سقز خواص درمانی و صنعتی بسیاری دارد. قسمت اصلی این گیاه که مورد استفاده قرار می‌گیرد شیره این گیاه است که مصارف بسیاری را در طب سنتی و صنایع غذایی دارد. سقز در درمان یبوست، پاکسازی معده، جلوگیری از پوسیدگی دندان و جلای آن، رفع بوی بد دهان، تقویت چشم و درمان کچلی استفاده می‌شود.

کلانه نوعی نان است که در شهرستان پاوه و اورامانات پخته می‌شود و در خمیر آن از آرد گندم با نوعی از گیاهان کوهی به نام «ـپیچک» و یا «کنی وال» پر می‌کنند و سپس بر روی ساج پخته و با روغن حیوانی و یا کره محلی آغشته کرده و همراه دوغ محلی میل می‌کنند. این نان ساجی یکی از غذاهای محلی این شهرستان است و در روستاهای اطراف بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولید این نان و ارسال آن به کشور‌های اطراف و استان‌های دیگر برای شهرستان مزیت خواهد داشت.

با توجه به مقدار مرغ و گوشت تولیدی در شهرستان پاوه، احداث واحدهای فرآوری نظیر تولید سوسیس و کالباس، ناگت و شنیسل در این شهرستان مزیت دارد. البته با اینکه این محصولات در داخل شهرستان مورد استفاده هستند و مردم از آن‌ها استقبال می‌کنند؛ ولی باید بازار فروش مناسب در خارج از شهرستان، توان رقابتی با برندهای مشهور و همچنین سرمایه کافی تأمین شود تا سوددهی قابل توجهی برای شهرستان ایجاد گردد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با توجه به اینکه در شهرستان پاوه محصولات کشاورزی متنوعی تولید می‌شوند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقدار زیادی از این محصولات در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد؛ بنابراین ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی در این شهرستان می‌تواند زمان استفاده از این محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن‌ها نیز بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی در این شهرستان، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات نیز می‌گردد.

در شهرستان پاوه مقدار زیادی میوه‌های متنوع تولید می‌شوند و معمولاً به صورت فله‌ای به فروش می‌رسند؛ در صورتی‌که می‌توان آن‌ها را سورت و درجه‌بندی کرد. در واقع هدف از سورتینگ میوه، دسته‌بندی و درجه‌‍بندی انواع میوه بر اساس سایز و کیفیت است؛ به طوری که بتوان محصول نهایی را به صورت یک دست و یک اندازه در بسته‌بندی‌های مختلف در بازار ارائه نمود و مشتری نهایی در طول زمان از یکنواختی خرید خود با برند مورد نظر مطمئن باشد. بسته‌بندی نهایی میوه و سبزی پس از عملیات سورتینگ به منظور جابجایی آسان و همچنین حفاظت از محصول نهایی سورتینگ شده صورت می‌گیرد. از ویژگی‌های بسته‌بندی مناسب عبارتند از: عدم استفاده از مواد مضر و شیمیایی در ساختار بسته‌بندی، سهولت فریز کردن و نگهداری در سردخانه، قابلیت حمل و نقل مناسب، پاسخگویی به نیازهای نهایی بازار به طوری که در وزن‌ها و بسته‌های مختلف، همه سلیقه ها را در بر بگیرد. احداث چنین واحدی در شهرستان پاوه مزیت‌هایی را به همراه خواهد داشت.

با توجه به مقدار گوشت قرمز، مرغ و ماهی تولیدی در این شهرستان، احداث واحد بسته‌بندی در این زمینه مزیت دارد. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی جلوگیری کند. همچنین بسته‌بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ کرده و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی‌ها نگهداری کند. با توجه به اینکه امروزه استفاده از این گوشت‌ها بین مردم رایج شده است، این موارد برای شهرستان دارای اولویت یکسانی هستند و مزیت دارند.

ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه‌ای مات یا تیره خارج از یخچال نگهداری کرد. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته‌بندی عسل به شکل‌های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. در شهرستان پاوه بسته‌بندی عسل به صورت سنتی انجام می‌شود و با توجه به میزان عسل تولیدی در این شهرستان، فعالیت در این حوزه برای ایجاد بسته‌بندی‌های جذاب در شهرستان مزیت دارد و می‌توان واحدی صنعتی را برای این کار احداث کرد و اشتغال‌زایی نمود.

با توجه به اینکه پرورش قارچ در سایر شهرستان‌های استان کرمانشاه در حال انجام است و برای این کار به کمپوست نیاز می‌باشد، ایجاد واحد تولیدی کمپوست در این شهرستان از جمله فعالیت‌هایی است که توجیه اقتصادی مناسبی را به همراه خواهد داشت. تولید و بسته‌بندی کمپوست (افزودن کود شیمیایی به کود حیوانی) از جمله کسب و کارهای مناسبی است که در این شهرستان قابلیت سرمایه‌گذاری دارد؛ زیرا در این شهرستان کشاورزی و دامداری در حد مطلوبی انجام می‌شود؛ لذا مشکلی در خصوص تولید و بازار مصرف این مورد وجود ندارد. كود حيواني علاوه بر تأمين قسمتي از نياز غذایي محصول، ساختمان فيزيكي خاك را بهبود بخشيده تا ريشه محصول بهتر بتواند تنفس كند و فضاي بهتري را برای رشد و گسترش ريشه در اختيار داشته باشد؛ بنابراین طرفداران زیادی مخصوصاً در بین باغداران دارد.

از جمله فعالیت‌هایی که راه‌اندازی آن در شهرستان پاوه مزیت دارد، تولید ذغال فشرده از پوست خشکبار است. یکی از پرمصرف‌ترین سوخت‌های جهان، زغال است، ولی آلودگی هوا و آلودگی محیطی را به همراه دارد. زغال اگر در مجاورت اکسیژن آتش بگیرد دود فراوانی تولید می‌کند ولی اگر اکسیژن از آن حذف شود بدون هیچ دودی می‌سوزد. زغال فشرده بهترین و مناسب‌ترین جایگزین برای زغال‌های طبیعی هستند چون هم توجیه اقتصادی دارند و هم برای طبیعت و سلامتی انسان‌ها مضر نیستند. زغال فشرده برخلاف زغال‌های طبیعی از چوب درخت به وجود نمی‌آید و همین امر باعث می‌شود که درختان کمتری قطع شوند.

از مهم‌ترین مزایای استفاده از سردخانه میوه و سبزی می‌توان به جلوگیری از فساد محصول اشاره کرد. روند انواع فسادها از قبیل فساد فیزیکی، فساد شیمیایی یا تغییر رنگ محصول، فساد ناشی از وجود میکروارگانیسم‌ها و ...، با نگهداری در سردخانه‌ها به شدت کند شده و حفظ کیفیت محصول در زمان طولانی‌تر حاصل می‌گردد. از دیگر مزایای با اهمیت احداث سردخانه میوه، کنترل قیمت بازار است. ذخیره کردن میوه در سردخانه موجب می‌شود در ماه‌هایی که مصرف میوه بسیار است و فصل برداشت آن محصول خاص نیست، بازار با کمبود مواجه نشده و حباب قیمت ایجاد نگردد. در واقع با احداث سردخانه میوه، تعادلی در عرضه و تقاضا ایجاد می‌گردد و موجب خواهد شد از افزایش بی رویه قیمت که به ضرر مصرف‌کننده است و از کاهش بیش از حد آن که به ضرر باغداران است جلوگیری به عمل آید؛ بنابراین نقش سردخانه‌های میوه‌جات به عنوان حد واسط بازار و باغداران در این بین بسیار پر رنگ و حیاتی است. در شهرستان پاوه سردخانه وجود ندارد و با توجه به حجم زیاد تولید میوه در این شهرستان، احداث سردخانه دارای مزیت‌هایی خواهد بود.

در شهرستان پاوه و همچنین کل استان کرمانشاه، استفاده از کودهای ارگانیک نسبت به کود و سموم شیمیایی مرسوم است و تولید آن برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت. سلامت خاک، انسان و هزینه‌های اقتصادی سه فاکتور مهم در فعالیت‌های کشاورزی هستند و در این میان مسئله تولید و استفاده از محصولات ارگانیک همواره مطرح بوده است. کود ارگانیک یا آلی، طبیعی بوده و متشکل از مواد آلی بر پایه کربن است که از مواد زنده و یا سابقا زنده بدست می‌آید. این کود شامل فضولات حیوانی، پسماندهای گیاهی و دیگر فرآورده‌های متعدد ارگانیسم‌های زنده موجود در طبیعت می‌شود. استفاده از این کودها در کشاورزی سبب افزایش بهره‌وری محصول شده و همچنین هزینه نهایی را تا 60 درصد نیزکاهش می‌دهد.

پودرگوشت ماهی به عنوان منبع پروتئین و اسیدهای امینه در تغذیه دام، طیور و آبزیان دارای حساسیتهای بسیاری در ایران و جهان هستند. در حال حاضر این محصولات در صنعت دامداری و مرغداری و پرورش شیلات که دومین صنعت کشور می‌باشند، مصرف دارد. پودر گوشت ماهی تا 5 درصد از ماده تشکیل‌دهنده دانه مرغ گوشتی، همچنین در دامپروری، میزان مصرف پودر گوشت به‌طور متوسط 5 تا 7 درصد و حداکثر 10 درصد می‌باشد و در خوراک آبزیان میزان استفاده تا 20 درصد نیز هست. پودر گوشت و ضایعات ماهی پس از خشک شدن در غذای دام، طیور و آبزیان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شهرستان پاوه دارای مراتع ارزشمندی است که به دلیل پایین بودن هزینه تأمین علوفه از آنها در مقایسه با راه‌های دیگر تأمین علوفه و از طرفی دیگر به دلیل افزایش تعداد واحدهای دامپروری و مرغداری‌ در معرض آسیب و خطر تخریب قرار گرفته‌اند؛ به همین دلیل باید به سمت تولید خوراک دام به روش‌های صنعتی رفت تا فشار روی مراتع شهرستان به حد قابل قبولی کاهش پیدا کند. سالانه تقاضا برای محصولات دامی در کشور در حال افزایش است و این امر باعث می‌شود تا آمار تعداد دام سیر صعودی داشته باشد، از این رو هر سال نسبت به سال گذشته مقدار بیشتری علوفه و خوراک دام مورد نیاز است؛ در نتیجه با اجرای پروژه های صنعتی که از ضایعات کشاورزی، خوراک دام، طیور و آبزیان با ارزش غذایی تولید شود غذای مورد نیاز دام‌ها تأمین می شود و هم این که استفاده از مواد اولیه ارزانتر در تولید این محصول سبب خواهد شد تا قیمت تمام شده خوراک پایین‌تر بوده و در نتیجه با قیمت پایین‌تری به فروش می‌رسد. تولید خوراک دام و طیور می تواند زمینه اشتغال خوبی را به طور مستقیم و غیر مستقیم برای افراد ایجاد کند. البته اگر واحد تولید خوراک دام در شهرستان احداث شود، باید فرهنگ استفاده از خوراک دام و کنسانتره نیز بین مردم ایجاد شود. با توجه به تعداد زیاد دام در شهرستان پاوه و نیاز این دام‌ها به استفاده از خوراک صنعتی، می‌توان در جهت احداث واحدی در زمینه تولید خوراک دام در این شهرستان فعالیت نمود.

پوست و پشم دام‌های تولید شده در شهرستان پاوه به استان‌های دیگر نظیر تبریز و یزد برای فرآوری ارسال می‌شوند. در صورتی‌که این فعالیت برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت. سرمایه‌گذاری در زمینه فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم‌دوزی و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، در شهرستان پاوه می‌تواند درآمد مناسبی برای سرمایه‌گذار داشته باشد و در نتیجه سود خوبی هم نصیب دامدارخواهد شد.[1]

در شهرستان پاوه بلوط‌های وحشی و خودرو وجود دارند که می‌توان از صمغ آن‌ها در تولید مواد رنگرزی، مواد غذایی، آفت‌کش‌های طبیعی، صنایع شیمیایی و موارد دیگر استفاده کرد. البته این فعالیت در شهرستان پاوه انجام نمی‌شود در حالی که می‌تواند سودآوری مناسبی را به همراه داشته باشد.

در شهرستان پاوه برای کشتار طیور کشتارگاه وجود ندارد. با توجه به این‌که میزان پرورش مرغ در این شهرستان بسیار زیاد است، احداث چنین واحدی در این شهرستان می‌تواند نیاز شهرستان را در این زمینه برطرف کند و هزینه‌های رفت و آمد را تا حدوی کاهش دهد. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودرگوشت که خوراک دام است، تبدیل می‌شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط‌زیست نیز جلوگیری به عمل می‌آید. فاضلاب حاصل از کشتار، در تصفیه خانه‌های مجهز تصفیه شده و پساب حاصله به مصرف کشاورزی می‌رسد. در کشتارگاه‌ها باید فضای لازم برای کشتار طیور وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تأمین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست‌محیطی فراهم شود.

لازم به ذکر است که مشاغل فوق در این شهرستان با احداث بیش از یک یا دو واحد به حالت اشباع می‌رسند و سرمایه‌گذار باید بازار مصرف و وجود مواد اولیه را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.

 

· باغداری

در شهرستان پاوه فعالیت‌های باغی به طور گسترده‌ای انجام می‌شوند. شهرستان پاوه بیشتر بافت کوهستانی دارد و همچنین وجود منابع آب کافی در این شهرستان باعث شده است تا فعالیت‌های حوزه باغی نسبت به سایر فعالیت‌های کشاورزی، رونق بیشتری داشته باشد. از جمله باغات میوه در این شهرستان می‌توان به گردو، توت، آلو، سیب، زردآلو، گیلاس، انار، زیتون، انگور، انجیر، گلابی و هلو اشاره کرد. در بین موارد ذکر شده، فعالیت در حوزه احداث باغ گردو، توت، زردآلو و سیب به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی این شهرستان و بازار فروش مناسب دارای مزیت بیشتری هستند.[2]

گردو درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم محصول تولید خواهد کرد. محصول نهایی قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالایی در زمینه صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا چندین سال نیاز به سرمایه‌گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده‌ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو جزو میوه‌هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می‌تواند چند ماه و حتی چند سال مورد استفاده قرار گیرد. چوب درخت گردو در منبت‌کاری، خراطی و کنده‌کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش‌های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه‌سنگین و نیمه‌سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمیدگی، رطوبت و کشش دارد.

در کلیه مناطق آب و هوایی خنک، سیب میوه بسیار مهمی است و  نسبت به سایر میوه‌های درختی این میوه را می‌توان در مدت طولانی انبار نمود درحالی‌که همچنان ارزش غذایی خود را حفظ می‌کند. درختان سیب نسبتاً به شرایط خاک بی‌تفاوت هستند و در دامنه گسترده‌ای از مقادیر pH و سطوح حاصلخیزی رشد می‌کنند. این درختان حتما باید در مقابل باد مراقبت شوند و نباید در مناطق پست که در معرض آخرین سرماهای بهاری می‌باشند کاشته شوند. در شهرستان پاوه احداث باغ سیب همچنان مزیت‌هایی به همراه خواهد داشت.

زردآلو میوه‌ای کوهستانی است که در ییلاقات به عمل می‌آید. میوه زردآلو دارای طبیعت سرد و تر است که نوع شیرین آن خاصیت گرم‌تری دارد. درخت زردآلو تا ارتفاع ۵ متر می‌رسد. این درخت دارای برگ‌های خزان‌کننده به شکل قلب نوک‌تیز و به رنگ سبز روشن مایل به زرد می‌باشد و جوانه‌های زردآلو نسبت به جوانه‌های سایر دانه‌دارها کوچکتر است. این درخت در هوای معتدل گرم بهتر از نقاط دیگر رشد می‌کند و در نقاط سرد باید آن را در مقابل آفتاب کاشت. این درخت در زمین‌های قابل نفوذ و گرم، بهتر از زمین‌های رسی و مرطوب رشد کرده و محصول می‌دهد. درخت زردآلو در سال‌های اول رشد و بخصوص در فصل رشد به آبیاری فراوانی نیاز دارد. زردآلو از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و دارای مقادیر زیادی قند طبیعی است که راحت هضم می‌شوند و همچنین دارای ویتامین‌های A  ، C ، ریبوفلاوین (B2) و نیاسین(B3) می‌باشد و مواد معدنی مختلفی شامل کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، گوگرد، سدیم و مقدار کمی مس، آهن و روی نیز دارد.

توت سفید درختی مقاوم و کم نیاز است که در اکثر مناطق و آب و هوا رشد می‌نماید و حتی می‌تواند به ارتفاع ۲۵ متر نیز برسد. بعضی از درختان توت فقط گل‌های نر تولید نموده  بنابراین میوه نمی‌دهند. این نوع درختان به عنوان یک درخت زینتی سایه‌دار بسیار مناسب هستند. همه گونه‌های توت از نظر مصرف آب پرنیازند و در نقاطی که کاشته می‌شوند باید سالیانه حداقل ۶۰۰ میلی‌متر باران، به صورت یکنواخت در طول سال وجود داشته باشد تا به آبیاری مصنوعی نیاز نباشد. خاک‌های شنی لومی برای رشد درختان توت بسیار مناسب هستند. میوه‌های خشک توت با اینکه شیرین هستند اما برای ابتلایان به بیماری قند ضرری ندارند. میوه توت هم به صورت تازه و هم به صورت خشک شده، خشکی بینی را برطرف می‌کند و از دوستان کبد و طحال است. جوشانده پوست ریشه و برگ توت ادرارآور بوده و  شیره برگ‌های آن به عنوان تب‌بر و التیام‌دهنده زخم در گذشته کاربرد داشته است. عصاره برگ توت ضد سم قوی است و قند توت باعث چاقی نمی‌شود.

در شهرستان پاوه تعداد زیادی باغ انار وجود دارد و با توجه به تولید سالانه بسیار زیاد این میوه، حالت اشباعی در این شهرستان ایجاد شده است؛ بنابراین بجای احداث بیشتر باغ انار در این شهرستان، می‌توان در حوزه‌های دیگری نظیر احداث باغ انگور، انجیر، زیتون وگیلاس فعالیت کرد. این تولیدات نسبت به موارد ذکر شده در بالا دارای مزیت کمتری هستند.[3]

نیاز آبی بسیار کم، سازگاری با محیط، استقامت در برابر گرما و خشک‌سالی از ویژگی‌های بارز درخت انجیر محسوب می‌شود. با توجه به این که باغ‌های انجیر معمولاً در دامنه‌های شیب‌دار احداث می‌گردند، احداث چنین باغ‌هایی علاوه بر ایجاد اشتغال و پوشش گیاهی مناسبی برای منطقه و بیابان‌زدایی، می‌تواند به حفظ کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده بهینه از آب باران کمک کند.

انگور از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا بوده که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان قرار گرفته است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی و همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول در این شهرستان علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

زیتون به دلیل مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی (جذب قابل‌ملاحظه‌ای از جمعیت جویای کار) و جلوگیری از مهاجرت است.

گیلاس یکی از درختان میوه مناطق معتدل سرد بوده و جزو خانواده گل‌سرخیان بشمار می‌آید. نیاز سرمایی جوانه‌های گیلاس در حدود ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ ساعت است. گیلاس به سرما مقاوم است و دمای ۲۵- درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند. گیلاس جزو میوه‌های پرطرفدار می‌باشد و برخی معتقد هستند که خاستگاه این میوه قاره آسیا است. این میوه افزون بر طعم دلپذیر، خواص زیادی نیز دارد. رنگ گیلاس از زرد تا سیاه متغیر است؛ اما معروف‌ترین نوع گیلاس به رنگ قرمز است. همچنین شکل آن از کروی تا قلبی شکل متغیر می‌باشد. از گیلاس می‌توان در تهیه تارت، پای گیلاس، آب میوه و ... استفاده کرد. این میوه سرشار از مواد مغذی و ویتامین است و همچنین به کالری‌سوزی کمک می‌کند و می‌تواند جایگزین غذاهای پرکالری شود و کالری مصرفی روزانه را کاهش دهد.

در شهرستان پاوه کاشت گل محمدی در چند سال اخیر بسیار زیاد شده است و با توجه به اینکه از این محصول در کردستان عراق به میزان زیادی مصرف می شود فعالیت بیشتر در این زمینه دارای مزیت است. گل‌محمدی گیاهی مقاوم به کم‌آبی، آفات و بیماری‌ها است که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال‌زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی هستند که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارند. کشور ما می‌تواند بالاترین مرجع تولید و بهترین تولیدکننده گل‌محمدی در دنیا باشد، چرا که این پتانسیل در ایران وجود دارد. در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل‌محمدی، بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد؛ بنابراین فعالیت در این زمینه مزیت دارد.

در شهرستان پاوه تولید صیفی‌جات نظیر خیار، گوجه فرنگی، بامیه و همچنین توت فرنگی در مزارع انجام می‌شود؛ ولی به دلیل اینکه این محصولات در مزارع مقدار آب بیشتری را مصرف می‌کنند و همچنین تولید کمتری نسبت به شرایط گلخانه‌ای دارند، مورد استقبال واقع نشده‌اند و به سمت این تولیدات تمایلی وجود ندارد. گلخانه‌های تولید صیفی‌جات می‌توانند روشی برای تولید صیفی‌جات بیشتر باشند. در واقع گلخانه محیطی است که به راحتی می‌توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل درآورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. گلخانه‌ها از نظر اندازه متغیرند و گیاهان را از سرمای بیش از حد زمستان یا گرمای بیش از حد تابستان حفظ می‌کنند. در نتیجه تولید صیفی‌جات و همچنین توت فرنگی به صورت گلخانه‌ای در این شهرستان مزیت دارد.

پرورش قارچ در شهرستان پاوه به صورت خانگی در حال انجام است. میزان مصرف قارچ اخیراً رشد خوبی داشته و سرانه مصرف آن بالا رفته است. بازار فروش مناسب این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده است که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می‌توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از شغل‌هایی است که می‌تواند با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک راه‌اندازی شود. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز طول می‌کشد که قابلیت کاهش به 35 روز را نیز دارد.

با توجه به این‌که فعالیت‌های حوزه باغی در این شهرستان به میزان زیادی انجام می‌شود و همچنان مزیت افزایش فعالیت دارد، احداث باغات عناب، فندق، پسته، به، زالزالک، زرشک و بادام برای این شهرستان نیز مزیت دارد، البته باغات به، فندق، پسته و بادام به دلیل بازار مصرف بیشتر دارای مزیت بالاتری نسبت به سایرین هستند.[4]

درخت به از خانواده درختان سیب می‌باشد، اما نسبت به درخت سیب مقاومت کمتری نسبت به سرمای زیاد دارد. درخت به 4-5 سال پس از کاشت شروع به باردهی می‌کند. میوه به کاربرد زیادی در صنعت آشپزی دارد و در تهیه انواع خورش‌ها، غذاها، شیرینی‌جات و تهیه مربا کاربرد فراوانی دارد. جدا از تمام استفاده‌هایی که از میوه این درخت می شود، خود به دارای خواص بی نظیری برای بدن است به همین دلایل درخت به می‌تواند جزء بهترین درختان میوه باشد. درختان به قادرند در هر نوع خاکی به رشد خود ادامه دهند، اما بهترین خاک برای کاشت درخت به خاک رسی- شنی و نیمه سنگین می‌باشد. درختان به بیشتر در مناطق معتدل و سرد پرورش داده می‌شوند.

درخت فندق از گونه‌های کم‌توقع و مقاوم در برابر عوامل نامساعد محیطی می‌باشد. مناطق با شرایط اقلیمی معتدل و کوهستانی برای توسعه این محصول مناسب هستند. ضمناً وجود رطوبت کافی در رشد و پرورش این محصول امری ضروری است. مشتریان فندق بازارهای خشکبار و آجیل‌فروشان هستند. از این محصول همچنین در صنعت شکلات و بستنی استفاده می‌شود. از میوه فندق، روغن هم به دست می‌آید که علاوه بر مصرف خوراکی در صنایع عطرسازی و نقاشی نیز کاربرد دارد. علاوه بر آفات و بیماری‌هایی که درختان فندق را تهدید می‌کند،‌ اختلاف قیمت بین فندق خریداری شده از کشاورز و قیمتی که در مغازه‌ها به فروش می‌رسد، دغدغه تمام باغ‌داران می‌باشد که با تبلیغ و بازاریابی مناسب می‌توان این اختلاف قیمت را از بین برد.

اصولاً درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به باردهی می‌نماید. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای رسیدن به سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. بهترین خاک برای کاشت درخت پسته، خاک رسی یا شنی است. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه‌ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیرممکن یا غیراقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است درنظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری‌های مختلف مقاوم بوده و دارای رشد بالایی باشد، همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم‌آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام‌های مختلف گونه‌های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارند همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می‌برده است.

از درخت بادام به‌عنوان یک درخت مقاوم در برابر خشکی یاد می‌شود و در شرایطی که بی‌آبی وجود دارد، درخت بادام میوه خوبی می‌دهد و همچنین از لحاظ شرایط کاشت در زمین‌های آهکی هم تا حد زیادی مقاومت دارد. با توجه به موارد ذکر شده و ارزش افزوده خوبی که کاشت این محصول دارد، ایجاد باغ بادام در این شهرستان سوددهی خوبی را خواهد داشت.

با توجه به شرایط اقلیمی شهرستان پاوه، می‌توان در حوزه تولید مرکباتی نظیر لیموترش، لیموشیرین و پرتقال فعالیت کرد. کاشت این درختان به صورت آزمایشی در شهرستان پاوه نتیجه خوبی داشته است. البته به دلیل اینکه پاوه شهرستان کوهستانی محسوب می‌شود، عمق کم خاک‌ها و سرمای هوا ممکن است مقدار تولید میوه را کاهش دهد.

زرشـک از جملـه درختچـه‌هـاي مقاومـي اسـت کـه قابليـت رشـد و توليـد در زمين‌هـاي کـم بهـره بــا آب شــور را داراســت و توجــه بيشــتر بــه آن، ضمــن بــالا بــردن ظرفيــت توليــد محصــولات کشـاورزي، در حفاظـت از خـاک منطقـه نيـز مـي توانـد مؤثـر باشـد. مصـرف زرشـک بـه صـورت تــازه خــوري بــه دليــل مــزه تــرش آن رایج نيســت. بــا تهيــه فرآورده‌هــای متنــوع نظيــر مربــا، مارمـالاد، آبميـوه، نوشـابه، سـس، ژلـه و ... از زرشـک، ضمـن جـذب توليـد مـازاد بـر مصـرف و ايجـاد ارزش افـزوده، مـي‌تـوان آن‌هـا را هـم بـه نـام ايـران بـه بازارهـاي بيـن المللـي معرفـي نمـود.

عناب میوه‌ای درختی است که درخت آن از لحاظ شکل ظاهری شبیه به سنجد است. درخت عناب در مناطق کوهستانی ایران مانند خراسان یافت می‌شود. ایران از نظر آب و هوایی و اقلیمی دارای 11 اقلیم از 13 اقلیم جهان است. از لحاظ بررسی منطقه، کاشت عناب بیشتر در خراسان جنوبی صورت می‌گیرد، این بدین معنی نیست که درجاهای دیگر نمی‌توان عناب کاشت بلکه تولید عمده عناب مختص خراسان است ولی در شهرهای دیگر مانند همدان، اصفهان، استان مرکزی و استان قم، چهارمحال و بختیاری، مازندران، فارس، ایلام، تهران، قزوین، کرمان، گیلان، مرکزی و یزد نیز می‌توان عناب کاشت. در زمین‌های شور و کم‌آب نیز می‌توان اقدام به کشت و پرورش عناب کرد و همچنین در زمین‌هایی که شرایط دیم دارند نیز می‌توان عناب کاشت. عناب را در نواحی گرم و خشک می‌توان کاشت ولی در شرایط بسیار سرد و یخبندان حساس است. بهترین دما برای رشد عناب دمای بین 20 تا 25 درجه است که در این شرایط دمایی، میوه تولید شده بهترین کیفیت را خواهد داشت.

زالزالک یا کویج جزو گیاهان دارویی بوده و در ارتفاعات بالای 2500 متر رشد می‌کند. زالزالک جزو میوه‌های سردسیری است و برای رشد نیاز به آبیاری زیاد و شرایط خاک خاصی ندارد. زالزالک در سراسر اروپا، آفریقای شمالی و بریتانیا به وفور یافت می‌شود و در ایران هم در نواحی دامنه‌های جنوبی البرز، گیلان، مازندران، گرگان، آذربایجان، بروجرد، کهکیلویه و بویراحمد، اراک و لرستان می‌روید. این میوه اگرچه اندازه‌ای کوچک دارد ولی بسیار پرفایده و مغذی است و به رنگ‌‌‌های زرد و نارنجی دیده می‌شود. زالزالک علاوه بر این که یک گیاه ضد نارسائی قلبی و کاهش دهنده فشارخون است، خاصیت ضد اضطراب نیز دارد.

 

· دامداری

دامداری به عنوان یکی از حوزه‌های بخش کشاورزی، در شهرستان پاوه انجام می‌شود و انجام این حرفه سود اقتصادی مناسبی را به همراه دارد. با توجه به این که دامداری در این شهرستان با یکی از مهم‌ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصاً منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره‌وری در آن، می‌تواند عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی شهرستان محسوب شود.

زنبورداری از جمله اساسی‌ترین فعالیت‌های این شهرستان می‌باشد. در این شهرستان به دلیل اقلیم سرد و کوهستانی، فعالیت زنبورداری به طور قابل توجهی گسترش یافته است و هر ساله نیز این فعالیت رونق بهتری پیدا می‌کند. در واقع زنبورداری به عنوان شغل اصلی نیمی از مردم این شهرستان در روستاهاست و کسانی که به صورت حرفه‌ای این شغل را دنبال نمی‌کنند، در کنار کشاورزی و دامداری خود، به این فعالیت مشغول هستند. فعالیت در حوزه زنبورداری برای این شهرستان مزیت خوبی دارد. این مسئله باعث شده است که ارزش اقتصادی پرورش زنبورعسل بسیار بیشتر از ارزش ریالی حاصل از تولید عسل باشد. در طی فرآیند پرورش و نگهداری زنبورعسل، با ازدیاد کندوها می‌توان به فروش کندو نیز فکر کرد و به سود خوبی دست یافت. در مناطق گرمسیری از هر کندو یک بچه کندو و در مناطق سردسیری این تعداد به دو یا بیشتر افزایش می‌یابد. در ضمن محصول مزرعه پرورش زنبور عسل صرفاً کندو و عسل نیست؛ بلکه موم، زهر و ژل آن نیز قابل فروش هستند. در نتیجه افزایش این فعالیت در شهرستان پاوه دارای مزیت است و می‌توان این فعالیت را به میزان بیشتری انجام داد.

در شهرستان پاوه به واسطه فعالیت گسترده در حوزه باغداری، فعالیت‌های دامداری به میزان کمتر انجام شده است. در این شهرستان پرورش دام‌های سبک بیشتر از دام‌های سنگین انجام می‌شود و در مجموع فعالیت‌های حوزه دامداری به صورت سنتی در این شهرستان انجام می‌شود.[5]

پرورش دام‌های سبک در این شهرستان در دو حوزه گوسفند و بز انجام می‌شود. گوسفندان بیشتر از نژادهای بومی، کردی، شال، لری-بختیاری و بز از نژاد بومی می‌باشند. از بین موارد ذکر شده پرورش گوسفندان بومی و کردی به دلیل دسترسی آسان‌تر به این دام‌ها و همچنین تطابقی که با شرایط آب و هوایی شهرستان دارند، مزیت بیشتری نسبت به سایر موارد بیان شده خواهند داشت.

پرورش گوسفند در این شهرستان نسبت به سایر حیوانات، بیشتر مورد توجه دامداران قرار گرفته است؛ زیرا توانایی گوسفند برای تحمل اقلیم‌های متفاوت بیشتر است و همچنین جیره غذایی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری نیاز دارد. تمامی فرآورده‌های دامی مانند گوشت، شیر، ماست، کره، و حتی پشم و پوست دام پرکاربرد هستند و فروش این فرآورده‌ها در تمامی روزهای سال انجام می‌شود. قیمت گوشت گوسفند بالا است و علاوه بر این اجزای دیگر گوسفند مانند دل، قلوه، جگر، سیرابی، کله پاچه، خوش‌گوشت و ... نیز قابل فروش هستند. خرید دام برای قربانی کردن در ایام مذهبی مانند عید قربان و ... موجب رونق این کسب و کار می‌شود؛ بنابراین گسترش پرورش گوسفند در این شهرستان سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.

گوسفندان کردی دو نوع کوهستانی و دشتی دارند. در این شهرستان گوسفندان کردی از نوع کوهستانی پرورش داده می‌شوند. در این تیپ، رنگ بدن سفید مایل به شکری بوده و سر و صورت و چهار دست و پا به رنگ سیاه و قهوه‌ای با لکه‌هایی‌ بر اساس رنگ بدن دیده می‌شود. دنبه گرد و دارای شکاف نیمه عمیق که تا مفصل خرگوشی آویزان است و دنبالچه ‌مخروطی شکل در مرکز دنبه سر تا سر شکاف آن را فرا گرفته است. این گوسفند از بهترین نوع دام‌های گوشتی محسوب می‌شود و به میزان زیادی در شهرستان پاوه پرورش داده می‌شود.

گوسفندان نژاد شال دارای گوشت مرغوبی هستند و شیر خوب و باکیفیتی تولید می‌کنند از این رو این نژاد را جزو دام‌های گوشتی و شیری دسته‌بندی می‌کنند. گوسفندانی که از نژاد شال هستند عموماً دارای زیست بومی در منطقه بوئین زهرا هستند و این منطقه به عنوان زادگاه اصلی این نژاد از گوسفندان محسوب می‌شود. با توجه به خصوصیات ظاهری و فیزیولوژی نژاد شال، این گوسفند برای زیستن در محیط‌های معتدل و کوهستانی مناسب است و می‌توان نسبت به پرورش آن‌ها اقدام نمود.

گوسفند لری بختیاری گونه‌ای از نژادهای گوسفندان ایرانی است که در ایران زیست بوم دارند و پرورش داده می‌شوند. همان‌طور‌که از اسم این نوع نژاد پیداست، این گوسفندان در مناطق لرنشین ایران و به خصوص منطقه‌ چهار محال و بختیاری پرورش داده می‌شوند و این استان به عنوان زیست بوم اصلی این گونه گوسفندان زنده محسوب می‌شود. آن‌چه که جالب است و باعث می‌شود که ارزش قیمت قوچ لری بختیاری افزایش یابد، وجود کاکل یا چرک سر است.[6] به طور کلی گوسفند لری بختیاری را جزو دسته‌های گوسفندان گوشتی می‌نامند. تمایز گوسفند لری بختیاری نسبت به دیگر نژادهای گوسفندان ایرانی در این است که در پشت دست و پا، حتی جلوی پوزه، دور چشم‌ها و روی گوش‌های آن لکه‌هایی به رنگ قهوه ای تیره یا مشکی دیده می‌شود.  

به طورکلی بز بومی به ‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده است تا بز به ‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در شهرستان پاوه فعالیت در حوزه پرورش دام‌های سنگین به صورت نیمه‌صنعتی و به میزان کمتری انجام می‌شود؛ زیرا از گوشت گاو و گوساله در این شهرستان زیاد استفاده نمی‌کنند. در این شهرستان گاوهای بومی، هلشتاین و سمنیتال پرورش داده می‌شوند، البته گاوهای بومی به دلیل سازگاری بیشتر با شرایط محیطی دارای مزیت بالاتری هستند.[7]

امروزه با توجه به رشد جمعیت کشور و نیاز روز افزون جامعه به گوشت و مواد گوشتی و نقش مهم این محصولات در تأمین پروتئین و غذای افراد جامعه، پرورش دام‌های پر بازده به منظور افزایش تولید و خودکفایی غذایی کشور، امری لازم و ضروری است. گاوهای بومی ایران به لحاظ تنوع و اختلاف ژنتیکی، ویژگی‌های خاص نژادی و مقاومت‌های طبیعی ایجاد شده در آن‌ها طی قرن‌ها زیست در شرایط سخت محیطی و آب و هوایی مختلف به عنوان یک منبع عظیم تولید شیر و گوشت می‌تواند نقش مؤثر در تأمین مواد پروتئین حیوانی و اقتصاد جامعه ایفا نماید.

گاو سمینتال جزء بهترین گاوهای شیری و گوشتی جهان است. افزایش وزن روزانه فوق‌العاده و گوساله‌دهی با فاصله 365 روز، مقاومت بالا نسبت به بیماری‌های عفونی و متابولیکی، عمر مفید بالا، مدیریت آسان این نژاد و همچنین سازگاری بسیار خوب و قابل توجه با محیط پرورش، از مواردی است که یک دامدار برای بقاء و پیشرفت به آن نیاز دارد. یکی دیگر از مزایای پرورش گاو سمینتال، به صرفه بودن در شرایط اقتصادی فعلی است؛ زیرا این گاو با مصرف کمترین علوفه و کنسانتره، بیشترین میزان شیر و گوشت را تولید می‌کند.

گاو هلشتاین که به نام هولشتاین هم شناخته می‌شود جزء سنگین‌وزن‌ترین گاوهای شیری در جهان می‌باشد. این نژاد که از نظر تولید شیر بهترین نژاد در میان گاوهای شیری است، حدودا ۷۲۴۰ لیتر شیر در سال تولید می‌کند. درصد چربی این شیر 65/3 درصد و درصد پروتئین آن ۳ درصد است.

شهرستان پاوه شرایط مساعدی برای فعالیت در حوزه پرورش زالو، کفشدوزک و کرم ابریشم دارد؛ بنابراین فعالیت در زمینه موارد ذکر شده می‌تواند سوددهی مناسبی داشته باشد. البته پرورش کرم ابریشم به دلیل این که بازار فروش مناسب‌تری دارد، مزیت بیشتری به همراه خواهد داشت.

یكي از قديمي‌ترين مشاغل بشري نوغانداري يا پرورش كرم ابريشم به منظور توليد پيله است. اين رشته كشاورزي بر پايه تبديل علوفه (برگ توت) به ليف (نخ) و ايجاد ارزش افزوده از يك ماده ارزان به محصول پر ارزش استوار است. كرم ابريشم درخت توت، حشره‌اي است که دگرديسي كامل كه چهار مرحله رشد و تكامل (تخم، لارو، شفيره، پروانه) را در يك نسل دارا مي‌باشد. زمان مناسب براي شروع پرورش كرم ابريشم در بهار هنگامي است كه هر جوانه برگي داراي حداقل 5 الي 6 برگ كاملاً باز شده داشته باشد. چنان‌چه ديرتر اقدام به پرورش گردد ميزان برداشت برگ به منظور پرورش كرم در تابستان و پائيز كاهش مي‌يابد. كرم ابريشم نيز مانند ساير حشرات خونسرد مي‌باشد. درجه حرارت قابل رشد براي كرم ابريشم 15- 40 درجه سانتيگراد است.  در اين محدوده حرارتي درجه حرارت مناسبي كه كرم قادر به رشد مي‌باشد از 20 – 30 درجه سانتي‌گراد است و چنان‌چه ميزان حرارت از 30 درجه بالاتر رود، موجب كوتاه شدن دوره رشد كرم می‌شود و اگر از 15 درجه پائين‌تر باشد موجب تأخير در رشد آن شده و در نتیجه صدماتی به آن وارد مي‌گردد.

زالوها نرم‌تنانی تک‌جنسی و عمدتاً آبزی هستند که همگی زندگی انگلی دارند. از بین 650 گونه شناسایی شده، تنها 50 نوع از آن‌ها از خون پستانداران تغذیه می‌کنند که زالوی پزشکی معروف‌ترین آن‌هاست. پرورش زالو شرایط خاصی ندارد و می‌توان این فعالیت را به صورت خانگی نیز انجام داد.

کفشدوزک‌‌های شکارگر از دشمنان طبیعی آفات هستند که حدود ۲ هزار گونه از آن‌ها در دنیا شناخته شده است. از این حشره برای کنترل شته، کنه و آفات مکنده استفاده می​شود. نوع خاصی از آن که در ایران نیز پرورش می​یابد، به عنوان «کریپتولموس» معروف است و در باغات چای و مرکبات نقش شکارگر را بازی می​کند. پرورش این گونه در استان‌های مازندران، گیلان و خوزستان به میزان زیادی انجام می‌شود و در شهرستان پاوه قابلیت انجام این فعالیت وجود دارد و نیازی به صرف هزینه بالا ندارد.

 

· شیلات

پرورش ماهی در استان کرمانشاه به دلیل وجود شرایط آبی مطلوب، به میزان زیادی انجام می‌شود. در این بین در شهرستان پاوه با توجه به ظرفیت خوبی که برای پرورش ماهی وجود دارد، استخرهای زیادی فعال هستند و در واقع این فعالیت به یکی از شغل‌های اصلی مردم شهرستان تبدیل شده است. در این شهرستان پرورش ماهیان گرمابی (مانند کپور)، قزل‌آلا و زینتی انجام می‌شود و پرورش ماهیان قزل آلا و کپور نسبت به ماهیان زینتی به دلیل بازار مصرف بیشتر آن‌ها دارای مزیت بالاتری هستند.[8]

ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان مناسب‌ترین ماهی سردآبی جهت پرورش است، به‌طوری‌که آسان‌تر به غذای دستی عادت کرده و نسبت به درجه حرارت و کیفیت آب، حساسیت کمتری دارد و بدین ‌جهت در سراسر دنیا اساسی‌ترین ماهی آزاد مورد پرورش جهت تغذیه است. از این ماهی می‌توان جهت ماهی‌دار کردن آبگیرهای طبیعی استفاده نمود. به دلیل وجود تعداد زیادی مراکز تکثیر ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در کشور به‌طور تقریبی در طول سال بچه ماهی مورد نیاز مزارع پرورشی در اوزان مختلف مهیا می‌شود. از طرفی وجود کارخانه‌های متعدد تولید غذای ماهی قزل‌آلا باعث شده تا عمده‌ترین اقلام مورد نیاز مزارع پرورشی به ‌راحتی قابل تأمین باشد. ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان مانند سایر آزادماهیان دارای گوشتی لذیذ است که طرفداران زیادی دارد و طعم و مزه این ماهی حتی در بین کسانی که کمتر ماهی را به‌عنوان غذای اصلی خود مصرف می‌کنند، خوشایند است.

ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتی‌گراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ بنابراین آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

به نظر می‌رسد که سال‌های گذشته نگهداری ماهیان زینتی، موضوع چندان شایعی نبود و تنها عده‌ محدودی در خانه‌های خود، آكواريوم  و ماهی زینتی نگهداری می‌کردند؛ اما در سال‌های اخیر، با توجه به رواج آپارتمان‌نشینی و دور شدن انسان از طبیعت، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده است که بازار ماهیان زینتی در کشور رونق گرفته و زمینه‌ساز ایجاد مشاغل مختلف شده است. به‌طوری‌که امروزه شاهد آن هستیم در بسیاری از شهرها، چندین مغازه به خرید و فروش این آبزیان مشغول هستند. از آنجایي كه كشور ما، از لحاظ اقليم و موقعيت جغرافيايي در خاورميانه، داراي موقعيت بسيار مناسبی است، امكان توليد و صادرات به کشورهای دیگر فراهم است. پرورش ماهیان زینتی یکی از مشاغلی است که سودآوری زیادی به همراه دارد. پرورش ماهیان زینتی نیاز به آب کم‌تری دارد و از آب‌های شهری، می‌توان برای پرورش آن‌ها استفاده کرد.

همچنین در شهرستان پاوه برای پرورش میگو آب شیرین مزیت وجود دارد. از میزان تولید بسیار زیادی که در حوزه پرورش میگو انجام می‌شود، درصد کمی در داخل کشور استفاده می‌شود و بیشتر این محصول به خارج از کشور صادر می‌شود. با توجه به صادرات بسیار زیاد این محصول می‌توان تولید میگو را انجام داد و همچنین در حوضچه‌های پرورش ماهی کپور به صورت توأم نیز این گونه را پرورش داد و به سوددهی رسید.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است، گوهرِ پاکیزه و قیمتیِ مردمی که نه به وسیله صنعت بلکه به دستِ پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان این دیار کهن تولید شده است.

فعالیت‌های صنایع دستی در شهرستان پاوه شامل قالی‌بافی، موج‌بافی، معرق‌کاری، منبت‌کاری، سبدبافی، ساخت زیورآلات زنانه، گیوه بافی، جاجیم بافی، نمد مالی، بافت تابلو فرش، گلیم بافی و میناکاری می‌شوند. از بین موارد ذکر شده گیوه‌بافی، قالی‌بافی، بافت تابلو فرش و تولید زیور آلات زنانه دارای مزیت تولید است؛ زیرا این موارد بازار فروش مناسبی در داخل شهرستان و استان دارند و سایر موارد قابلیت افزایش تولید در شهرستان ندارند؛ زیرا جوانان تمایل به انجام چنین فعالیت‌هایی ندارند و آموزش‌های لازم نیز به آنها داده نشده است و در مجموع فعالیت‌های صنایع دستی در چند سال اخیر در این شهرستان به شدت کم شده است.

گیوه‌بافی در شهرستان پاوه دارای قدمت بسیار بالایی است و بیشتر این تولیدات در کردستان‌عراق، کردستان ترکیه و کردستان ایران مصرف می‌شوند. در شهرستان پاوه در زمینه این تولیدات دو کارگاه بزرگ واقع شده است و همچنان قابلیت افزایش فعالیت در این شهرستان وجود دارد.[9]

قالی‌بافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه‌ای داشته و ایران را به این هنرش می‌شناسند. آمارها نشان می‌دهد که فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالی‌بافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می‌گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می‌دانند چون در کنار کارهای روزمره می‌توانند به انجام این کار بپردازند و درآمد خوبی کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می‌توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید کرده و به بازار عرضه نمود. همچنین با تولید فرش با کیفیت می‌توان به صادرات در این زمینه فکر کرد. این کسب و کار  را می‌توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه‌اندازی کرد و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داده و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

بسیاری از کسب ‌وکارهای پررونق و با سرمایه اولیه اندک، ترکیبی از هنر، خلاقیت و دانش زنانی است که در بلند مدت خانواده‌های بسیاری را تحت حمایت مادی خود قرار داده‌اند. بسیاری از این کسب‌ وکارها در فضای خانه و با کمترین میزان هزینه‌ برای خانواده‌ها درآمدزایی می‌کند. در این کسب ‌وکار مجموعه‌ای از زیورآلات اعم از دست‌بند، گردن‌بند که بیشتر به حالت رو مانتویی شناخته می‌شوند، پابند، سنجاق‌سینه، آویز ساعت و کیف و ... ساخته می‌شود. این محصولات بیشتر ترکیبی از هنر و خلاقیت هستند که در بلندمدت تبدیل به نشان تجاری می‌شود. تولید زیورآلات رزینی بیشتر از هر چیزی هنر و خلاقیت می‌طلبد و چون از جمله کسب و کارهای جدید است، می‌تواند درآمد زایی خوبی برای شخص داشته باشد.

 

· خدمات

شهرستان پاوه شهری دوست‌داشتنی با آب و هوای معتدل و کوهستانی است که دارای چشمه‌های فراوان، آبشارهای افسانه‌ای زیاد، جنگل‌ها، مراتع و باغ‌های سرسبزی است که جلوه و زیبایی خاصی به آن بخشیده‌اند و باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی فراوانی شده‌اند.

در این شهرستان جاذبه‌های طبیعی نظیر آبشارهای دریبر، دشه، منطقه محافظت‌شده بوزین و مرخیل، روستای ساتیاری و ... وجود دارد. با اینکه این شهرستان از لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی غنی است؛ ولی در حوزه خدمات گردشگری بسیار عمل کرده است. احداث اقامتگاه‌های بومگردی، سایت کمپینگ، رستوران بومی، مجتمع‌های رفاهی-خدماتی، مجتمع تفریحی-سرگرمی، بازارچه‌های سنتی و شهربازی به این شهرستان در جذب بیشتر توریست و سودآوری در این زمینه کمک می‌کند. از بین موارد ذکر شده اولویت احداث رستوران بومی، اقامتگاه بومگردی، مجتمع‌های رفاهی-خدماتی و تفریحی-سرگرمی در شهرستان نسبت به سایرین بیشتر است.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی، نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می‌تواند در خانه‌های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست‌های غذایی برای تست کردن غذاهای مختلف به سفر می‌روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره‌برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی در این شهرستان نیز از کسب و کار های زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.

چند سالی است که احداث مجتمع‌های خدماتی- رفاهی بین راهی در جاده‌های کشور به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده‌ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت‌های بالقوه بسیاری در این مجتمع‌ها نهفته است که می‌توان از آن‌ها در جهت رسیدن به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه‌ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش‌های جدید برای این مجتمع‌ها، ضمن آن‌که می‌تواند گام‌های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد، باعث آن می‌شود که ادامه فعالیت مجتمع‌های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آن‌ها از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع‌ها، به ویژه جنبه‌های گردشگری همراه با تأثیرات متقابل آن‌ها بر مردم منطقه و رهگذران جاده‌ها تا حدی است که گاهی اوقات لازم است که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمع‌ها و کمک به استقرار فعالیت آن‌ها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی در این شهرستان قابلیت سرمایه‌گذاری را دارد.

اقامتگاه‌های بوم‌گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه‌های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه‌ها، مصداق دیگری از مهمان‌نوازی ایرانی است. احداث اقامتگاه‌های بومگردی در این شهرستان مزیت‌هایی خواهد داشت.

مجتمع تفریحی-سرگرمی به تأسیساتی گفته می‌شود که به صورت مجموعه‌ای از واحدهای گردشگری ساخته شده است. فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، اغذیه فروشی‌ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی، اقامتگاه‌ها، مراکز توریست گردانی و ... از جمله امکاناتی است که این مجتمع‌ها ارائه می‌دهند.

سایت کمپینگ در واقع احداث چادرهای مسافرتی یا کپری در طبیعت، بیابان‌ها، اطراف جنگل و دریا است. هدف از این فعالیت استفاده از فضای بکر جاذبه‌های طبیعی یک منطقه است و ایجاد چنین فضایی با توجه به مناطق بکر شهرستان پاوه، دارای مزیت خواهد بود.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سوددهی زیادی دارد. عمده پرورش طیور در شهرستان پاوه به مرغ‌های گوشتی و بومی اختصاص دارد و در زمینه سایر طیور به صورت محدود کار شده است. پرورش مرغ‌های بومی و گوشتی برای شهرستان در جهت تأمین نیاز مردم مزیت خیلی خوبی دارد و می‌توان این فعالیت‌ها را به صورت گسترده تری در این شهرستان انجام داد.

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی یا مرغ محلی در این شهرستان، سوددهی بسیارخوب آن است. مرغ بومی یا همان مرغ‌های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می‌آیند که در مقابل بیماری‌ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می‌شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولیدکنندگان سوددهی بالایی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت‌های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات ندارد. هرچند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش‌دهنده می‌شود. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دان‌خوری، لانه تخم‌گذاری و ...  است.

با افزایش روز افزون جمعیت در راستای تأمین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند که در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیت‌های فراوانی که دارد به عنوان منابع تأمین پروتئین می‌تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام‌ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 درصد و در مرغ حدود 25 درصد است. ضریب تبدیل جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 درصد متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمت مناسب به فروش رساند.

در شهرستان پرورش مرغ‌های تخم گذار با توجه به نیاز به این محصول دارای مزیت است. پرورش مرغ تخمگذار علاوه براینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم کند. پرورش مرغ تخم‌گذار حتی به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم درمورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

پرورش غاز، بوقلمون، کبک و بلدرچین در شهرستان به صورت محدود انجام می شود و با توجه به اینکه این فعالیت دارای مزیت است، پرورش آنها قابلیت انجام دارد.[10]

از مزایای پرورش غاز این است که گوشت آن برای تأمین گوشت مصرفی انسان اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین از تخم وجگر این پرنده برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده می‌شود و جنبه صادراتی دارد.

در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جائي که امروزه شاهد افزايش روز افزون مصرف گوشت و ساير فرآورده‌هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجایی که گوشت بوقلمون دارای خواص غذائي ويژه‌ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي‌تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز به ویژه در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت‌هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي‌دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

کبک پرنده‌ای وحشی است که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب، قیمت بالایی داشته و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد. همچنین با پرورش کبک به‌ صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و میزان واردات به داخل کشور را کاهش داد. پرورش کبک در شهرستان پاوه، ضمن ایجاد اشتغال‌زایی می‌تواند سوددهی مناسبی به همراه داشته باشد.

بلدرچین پرنده‌ای با جثه کوچک بوده و در برابر بسیاری از بیماری‌ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه‌های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت‌های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است. در شهرستان پاوه می‌توان در زمینه پرورش بلدرچین سرمایه‌گذاری کرد که مزیت‌هایی دارد.

طبق نظر کارشناسان پرورش شتر مرغ برای شهرستان پاوه مزیت دارد. این پرنده سازگاری خوبی با شرایط اقلیمی گرم و خشک دارد از این رو در نواحی از شهرستان که مناسب پروش سایر طیور نیست می توان شتر مرغ را برای پرورش انتخاب کرد. شترمرغ در گروه پرندگان طبقه‌بندی شده و گوشت آن جزء گوشت‌های قرمز محسوب می‌شود که نسبت به دیگر گوشت‌های قرمز کم چرب‌تر و سالم‌تر است به طوری که ۹۰ درصد آن قابلیت هضم داشته و بعد از گوشت ماهی در رتبه دوم قرار دارد. پوست این پرنده از بهترین نوع چرم بوده و مقاومتش3 برابر چرم گاوی  است و ظرافت خاصی دارد و در تولید کیف و کفش با قیمت بالا به کار می‌رود. علاوه بر آن، از پر و تخم شترمرغ، ناخن و قرنیه چشم آن برای مصارف صنعتی، دارویی، زینتی و نیز تولید نخ بخیه استفاده می‌شود. همچنین با استفاده از پوکه تخم این پرنده در زمینه صنایع دستی و  خلق آثار هنری، می‌توان اشتغال‌زایی کرد.

 

· صنعت

شهرستان پاوه بیشتر مبتنی بر تولیدات کشاورزی و دامداری است و در حوزه‌های صنعتی فعالیت بخصوصی در این شهرستان صورت نگرفته است. در شهرستان پاوه واحدهای آهنگری و ساخت قطعات فلزی خودرو دایر هستند وطبق بررسی ها در حوزه ی ساخت قطعات خودرو در شهرستان مزیتهای خوبی وجود دارد؛ زیرا مواد اولیه برای این صنعت از استان های دیگر تامین می شود و مشکلی از این جهت وجود ندارد.

در شهرستان پاوه تولیدات باغی بسیار زیاد است، با اینکه یک واحد تولید سبد و کارتن در این شهرستان فعال است؛ ولی تولید میوه در این شهرستان بسیار زیاد است و در نتیجه تولید سبد و کارتن همچنان برای شهرستان مزیت دارد.

در شهرستان پاوه چشمه‌های دارای آب معدنی زیادی وجود دارند که از این آب‌ها می‌توان در جهت احداث واحدی برای تولید آب معدنی استفاده کرد. تاکنون در این حوزه در شهرستان فعالیتی صورت نگرفته است. در شهرستان پاوه یک معدن خاک نسوز هست که به دلیل عدم بازار فروش استخراج از آن متوقف شد. استخراج از این معدن در صورت ایجاد بازار فروش دارای مزیت است.

در شهرستان پاوه واحدهای چوب بری دایر است و چوب های تولید شده به استان‌های اطراف ارسال می‌شوند، برای این فعالیت همچنان در شهرستان مزیت وجود دارد و می‌توان واحد چوب بری دیگری را نیز ایجاد کرد.

در شهرستان پاوه رنگرزی نخ های تولید شده به صورت سنتی انجام می‌شود، با توجه به اینکه فعالیت در حوزه  گیوه دوزی و قالی بافی در این شهرستان به میزان زیاد انجام می‌شود، احداث واحدی برای رنگرزی دارای مزیت است.[11]رنگرزی عملی است که طی آن ماده رنگی در شرایط معینی از درجه حرارت و زمان بر الیاف و یا کالای منسوج از نوع معینی اثر می‌گذارد و آن را رنگ می کند. در توضیح بیشتر رنگرزی یا صبّاغی به فرآیندی گفته می‌شود که در طی آن کالای نساجی (الیاف، نخ، پارچه و یا پوشاک) در محلولی که شامل مواد رنگزا و مواد شیمیایی می‌باشد، رنگ‌آمیزی گردد و مولکول‌های رنگ، با دوامی نسبی با مولکول‌های کالای نساجی، پیوند محکمی برقرار نمایند. ماده رنگزا، به همه مواد طبیعی و یا شیمیایی که قابلیت رنگرزی الیاف و یا منسوجات را دارند اطلاق می‌شود. رنگ کالای رنگرزی شده باید ثبات داشته باشد و در مقابل سایش، شستشوی شیمیایی مانند اسیدها، بازها، حلال ها، نور خورشید، حرارت، رطوبت، گرد و خاک و غیره یکنواخت و دارای حداکثر مقاومت باشد و از سوی دیگر هم بایستی  در عمق الياف نساجي پخش شود و تنها روي سطح آن قرار نگيرد.

مواد شوینده مایعاتی هستند که برای پاک‌کنندگی و نظافت بکار می‌روند.  مواد شوینده انواع مختلفی دارند از جمله مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، جوهر نمک، سفیدکننده‌ها و انواع شامپوها و ... هستند. این فعالیت در شهرستان پاوه قابلیت انجام دارد، البته باید سرمایه‌گذاری کلان، تأمین مواد اولیه و بازار فروش مناسبی ایجاد شود تا سوددهی مناسبی را به همراه داشته باشد.

واحدهای فعال در شهرستان پاوه در جهت تولید سقف کاذب، بتن آماده، فنس، کابینت و شن‌شویی هستند.[12]

 

· زراعت

در شهرستان پاوه به دلیل نبود زمین‌های مسطح برای کشت محصولات زراعی، فعالیت‌های زراعی بسیار کمی در آن صورت گرفته و تولید محصولات در حد مصرف خود شهرستان می‌باشد. در مجموع در حوزه تولیدات زراعی کشت گندم، جو، نخود، زعفران و توتون در این شهرستان انجام می‌شود. از بین موارد ذکر شده کشت زعفران، توتون و نخود دارای مزیت بیشتری نسبت به سایرین هستند.[13]

کشت زعفران چند سالی است که در شهرستان پاوه انجام شده است و کیفیت مناسبی دارد. با توجه به اینکه این محصول معمولاً در داخل شهرستان بازار فروش خوبی دارد، فعالیت در این حوزه دارای مزیت خواهد بود. مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می‌کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا کرده است. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می‌کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و علاوه بر این که می‌تواند نیاز منطقه زیرکشت را تأمین کند، بلکه درسراسر ایران نیز طرفداران زیادی دارد.

کشت حبوبات در شهرستان پاوه شامل نخود است و برای تولید عدس نیز در این شهرستان مزیت وجود دارد. این محصولات فیبر بالایی دارند و در چند سال اخیر نیز به میزان بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین می‌توان آن‌ها را در تناوب با گندم و جو قرار داد و بخشی از ازت مورد نیاز خاک را تأمین کرد و از کاه تولید شده آن‌ها برای خوراک دام و طیور بهره برد. کشت این محصولات برای شهرستان پاوه مزیت دارد.

کشت توتون در شهرستان پاوه انجام می‌شود. تنباکو یا توتون، گیاهی با برگ‌های پهن است که در اصل در آمریکای شمالی و جنوبی رشد می‌کرد و امروزه در سراسر جهان کشت می‌شود. نام تنباکو به برگ‌های خشک و بریده شده این گیاه هم گفته می‌شود. مصرف اصلی این گیاه تدخین دود حاصل از سوزاندن برگ‌های خشک آن است که دارای نیکوتین است. این محصول با داشتن مجوز از سازمان دخانیات به میزان زیاد قابلیت کشت دارد و با توجه به میزان قیمت بالای آن و فروش تضمینی برای آن، سوددهی خوبی عاید شهرستان می‌شود.

در شهرستان پاوه گیاهان دارویی به صورت خودرو به میزان زیادی روییده می‌شوند و علاوه بر آن کشت گیاهان دارویی نظیر گل گاوزبان و گزنه نیز در این شهرستان انجام می‌شوند و مزیت افزایش تولید دارند.[14]

کشت گاوزبان در دو فصل پائیز و بهار انجام می‌شود و بهترین روش کاشت بذر آن در فصل پائیز است. این گیاه حاوی مواد موسیلاژ، قند، تانن و ترکیبات فنلی و نیز مقدار کمی آلکالوئید است (آرام بخش). گیاه گل گاو زبان به عنوان یکی از غنی‌ترین منابع اسیدهای چرب اصلی بشمار می‌رود. البته به دلیل اینکه این گیاه در بعضی مناطق به صورت خودرو نیز رشد می‌کند و بخشی از نیاز مردم را رفع می‌نماید، باید برای این محصول حتما بازار فروش مناسبی یافت شود.

گزنه یک گیاه با ریشه‌های بزرگ و خودرو است که می‌تواند بسیار قد کشیده و بلند شود. این گیاه که بومی اروپا و آسیا است، موهای تیزی دارد که به راحتی می‌شکند و هنگام لمس گیاه ممکن است دست متورم شده و دچار نیش‌زدگی شود. با این حال این گیاه یک منبع غذایی سرشار از ویتامین نظیر ث، ای و ب  و همچنین دارای خواص درمانی است که در شرایط مختلف پزشکی کاربرد دارد.

طبق نظرکارشناسان، در شهرستان پاوه قابلیت کشت یونجه و ذرت علوفه‌ای وجود دارد.[15]

کاشت ذرت در خا‌ک‌هایی که دارای عمق کافی، نرم و قابل نفوذ باشند امکان‌پذیر است. همچنین لازم است که تهویه در خاک به خوبی انجام شود و خاک از نظر آهک و هوموس غنی بوده دارای و حرارت کافی نیز باشد. زمین‌های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو، احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی که دارای تابستان گرم (تابش نور خورشید کافی باشد) و پاییز خشک هستند بهترین عملکرد را از لحاظ تولید دانه دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سانتی‌گراد برسد، ذرت جوانه می‌زند و بهترین رشد را در حرارت هوای طبیعی 30-20 درجه سانتی‌گراد خواهد داشت؛ در نتیجه با توجه به مواردی که بیان شد، کشت این محصولات در شهرستان پاوه دارای مزیت است.

در میان گیاهان علوفه‌ای، یونجه به خاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتری‌های ریزوبیوم در ریشه‌های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می‌توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه، گیاهی است که امروزه در افکار عمومی تنها به عنوان علوفه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد، درحالی‌که این گیاه کاربردهای فراوانی می‌تواند داشته باشد. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

در شهرستان پاوه کشت سماق دارای مزیت است و با توجه به اینکه از این ماده غذایی در سراسر کشور استفاده می‌شود، فعالیت در این حوزه می‌تواند سوددهی خوبی داشته باشد. سماق درختچه‌ای کوهستانی با میوه‌‌های خوشه‌ای است که بومی نواحی مدیترانه، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی بخصوص ایران است. این درختچه در خاک‌های کمی اسیدی یا خنثی با pH  6.5-7 بهتر رشد می‌کند و آب و هوای گرم و خشک را ترجیح می‌دهد. سماق گیاهی نور پسند بوده و در مقابل سایه مقاومت ندارد. همچنین این گیاه در مقابل آفات و بیماری‌ها مقاوم می‌باشد. این گیاه اگر در اثر کم‌آبی خشک شود با رطوبت کمی ایجاد پاجوش می‌کند و در صورت سرمازدگی ساقه‌های جدید ایجاد می‌کند. سماق منبع ویتامین c بوده و دارای خواص دارویی فراوانی نیز هست که از آن جمله می‌توان به مواردی چون، درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس، کاهش خونریزی سینه (هموپتزی)، برطرف کننده اسهال معمولی و اسهال خونی، پایین آورنده تب، ادرار‌آور و تقویت کننده دستگاه گوارش اشاره کرد.

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

باغداری

دامداری

شیلات

طیور

زراعت

صنایع غذایی

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنایع دستی

صنعت

خدمات

1

احداث باغات گردو

(1)

زنبورداری

(1)

پرورش ماهی قزل آلا

(1)

پرورش مرغ بومی

(1)

کشت زعفران

(1)

فرآوری انار

(1)

سورت و درجه بندی میوه

(1)

بافت تابلو فرش

(1)

تولید قطعات خودرو

(1)

احداث رستوران بومی

(1)

2

احداث باغات سیب

(1)

پرورش گوسفند بومی

(1)

پرورش ماهی کپور

(1)

پرورش مرغ گوشتی

(1)

کشت توتون

(1)

فرآوری زیتون

(1)

بسته بندی گوشت قرمز

(1)

قالی بافی

(1)

تولید سبد

(1)

احداث اقامتگاه بومگردی

(1)

3

احداث باغات زردآلو

(1)

پرورش گوسفند کردی

(1)

پرورش ماهی زینتی

(2)

پرورش مرغ تخم گذار

(1)

کشت حبوبات نظیر نخود و عدس

(1)

فرآوری گردو

(1)

بسته بندی مرغ

(1)

تولید زیور آلات رزینی

(2)

تولید کارتن

(1)

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی

(2)

4

احداث باغات توت سفید

(1)

پرورش گوسفند شال

(2)

پرورش میگو

(3)

پرورش غاز

(2)

کشت گل گاو زبان

(2)

فرآوری انجیر

(2)

بسته بندی ماهی

(1)

کارخانه ی آب معدنی

(1)

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی

(2)

5

احداث باغات انجیر

(2)

پرورش گوسفند لری-بختیاری

(2)

پرورش بوقلمون

(2)

کشت گزنه

(2)

فرآوری انگور

(2)

بسته بندی عسل

(2)

استخراج خاک نسوز

(2)

سایت کمپینگ

(3)

6

احداث باغات انگور

(2)

پرورش بز بومی

(2)

پرورش کبک

(2)

کشت یونجه

(3)

تولید رب و پودر گوجه فرنگی

(2)

تولید کمپوست

(2)

واحد چوب بری

(3)

احداث بازارچه سنتی

(3)

7

احداث باغات زیتون

(2)

پرورش گاو بومی

(3)

پرورش بلدرچین

(2)

کشت ذرت علوفه ای

(3)

فرآوری گیاهان دارویی

(2)

تولید ذغال فشرده

(3)

احداث واحد رنگرزی

(3)

شهربازی

(4)

8

احداث باغات گیلاس

(2)

پرورش گاو هلشتاین

(4)

پرورش شتر مرغ

(3)

کشت سماق

(4)

تولید ترشی و شور

(3)

احداث سردخانه

(4)

تولید مواد شوینده

(4)

9

کاشت گل محمدی

(3)

پرورش گاو سمینتال

(4)

تولید خیارشور

(3)

تولید کود ارگانیک

(4)

10

گلخانه ی صیفیجات نظیر خیار، گوجه فرنگی و بامیه

(3)

پرورش کرم ابریشم

(5)

تولید روغن حیوانی

(3)

تولید پودر گوشت ماهی

(4)

11

گلخانه ی تولید توت فرنگی

(3)

پرورش زالو

(6)

تولید لبنیات

(4)

تولید خوراک دام و طیور

(5)

12

پرورش قارچ

(4)

پرورش کفشدوزک

(6)

تولید لواشک

(4)

فرآوری پوست دام

(5)

13

احداث باغات به

(5)

تولید چیپس میوه

(4)

فرآوری بلوط

(6)

14

احداث باغات فندق

(5)

تولیدژل رویال

(4)

احداث کشتارگاه طیور

(6)

15

احداث باغات پسته

(5)

تولید کنسروماهی

(5)

16

احداث باغات بادام

(5)

فرآوری سقز

(5)

17

احداث باغات زرشک

(6)

نان محلی کلانه

(5)

18

احداث باغات عناب

(6)

تولید سوسیس و کالباس

(6)

19

احداث باغات زرشک

(6)

تولید ناگت و شنیسل

(6)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌ شده ‌است. این جدول مشاغل فوق را در کنارهم نشان می‌دهد.

 

مشاغل

مزیت

فرآوری انار

1

فرآوری زیتون

2

فرآوری گردو

3

سورت و درجه‌بندی میوه

4

بسته‌بندی گوشت قرمز

5

بسته‌بندی مرغ

6

بسته‌بندی ماهی

7

احداث باغات گردو

8

احداث باغات سیب

9

احداث باغات زردآلو

10

احداث باغات توت

11

زنبورداری

12

پرورش گوسفند بومی

13

پرورش گوسفند کری

14

پرورش ماهی قزل‌آلا

15

پرورش ماهی کپور

16

بافت تابلو فرش

17

قالی بافی

18

احداث رستوران بومی

19

احداث اقامتگاه بومگردی

20

پرورش مرغ بومی

21

پرورش مرغ گوشتی

22

پرورش مرغ تخم‌گذار

23

تولید قطعات خودرو

24

تولید سبد

25

تولید کارتن

26

کشت زعفران

27

کشت توتون

28

کشت حبوبات

29

فرآوری انجیرفرآوری انگور

30

تولید رب و پودر گوجه فرنگی

31

بسته‌بندی عسل

32

تولید کمپوست

33

احداث باغات انجیر

34

احداث باغات انگور

35

احداث باغات زیتون

36

احداث باغات گیلاس

37

پرورش گوسفند شال

38

پرورش گوسفند لری-بختیاری

39

پرورش بز بومی

40

پرورش ماهی زینتی

41

تولید زیورآلات رزینی

42

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی

43

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی

44

پرورش غاز

45

پرورش بوقلمون

46

پرورش کبک

47

پرورش بلدرچین

48

احداث کارخانه آب معدنی

49

استخراج خاک نسوز

50

 

* این فایل با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) تهیه و تدوین شده است.