>

زابل

شهرستان زابل یکی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران است. مرکز این شهرستان شهر زابل است. شهرستان زابل با مساحت ۳۴۴ کیلومترمربع در ضلع شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان (زاهدان) ۲۰۷ کیلومتر است. شهرستان زابل دارای اقلیم بیابانی گرم و خشک است. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۶/۵۹ میلی‌متر و دمای آن در سال از ۵/۹- تا ۴۹ درجه سانتی‌گراد متغیر است. شهرستان زابل از شمال و شرق به شهرستان هیرمند، از شرق و جنوب به شهرستان هامون و زهک و از غرب به شهرستان نیمروز محدود می‌شود. جمعیت شهرستان زابل 165666 نفر می باشد.

مزیت های منطقه

مزيت‌سنجي و اولويت‌بندي كسب‌ و كارهاي موجود در هر شهرستان بر مبناي يک روش تحقيق انجام مي‌شود. در اين روش تحقيق، يک شناسنامه براي هر شهرستان و يک شناسنامه براي هر كسب‌ و كار تدوين مي‌شود. اين شناسنامه‌ها به عنوان ورودي به نرم‌افزار داده‌ شده و خروجي نرم‌افزار هم‌پوشاني اين دو شناسنامه و تعيين مشاغل مزيت‌دار شهرستان است. اين اولويت‌بندي‌ها توسط كارشناسان و افراد خبره هر شهرستان بازبيني و اصلاح مي‌شوند. يكي از منابع تحليل همين ليست مزيت‌سنجي اصلاح ‌شده ‌است. يكي ديگر از منابع تحليل، مصاحبه با كارشناسان و متخصصين حوزه اشتغال هر شهرستان است. در هر شهرستان با حداقل 3 نفر از اين افراد مصاحبه انجام مي‌شود. اين مصاحبه‌ها پياده‌سازي و ارزيابي مي‌گردد. در صورت وجود تناقض و ابهام بين اين 3 مصاحبه و ليست مزيت‌سنجي، مصاحبه‌هاي تكميلي و حتي مصاحبه بيشتر هم صورت مي‌گيرد تا تيم تحليل به نتيجه نهايي مطلوب دست ‌يابد؛ بنابراين خروجي هر شهرستان از تجميع مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي حاصل مي‌شود. در ادامه تحليل شهرستان زابل ارائه‌ شده ‌است.

 

تعیین کسب‌ و کارهای مزیت‌دار شهرستان

همان طوري كه در قسمت قبل اشاره‌ شد مبناي تحليل، مصاحبه‌ها و ليست مزيت‌سنجي است. از بررسي اين دو منبع رسته‌هاي رايج و اولويت‌دار شهرستان تعيين شده‌ است. مبناي اين اولويت‌بندي، فراواني و ميزان اشاره افراد كارشناس به كسب ‌و كارهاي رايج در هر شهرستان و اولويتي كه اين مشاغل در ليست مزيت‌سنجي دارند، است. در هر رسته كسب‌ و كارهاي رايج به ترتيب اولويت مشخص شده ‌است. در تحليل به مشاغل موجود، مشاغل قابل توسعه و مشاغلي كه هنوز در شهرستان راه‌اندازي نشده و پتانسيل ايجاد آن‌ها در شهرستان وجود دارد، اشاره شده ‌است. مزيت‌هاي شغلي به ترتيب اولويت در ادامه آورده شده ‌است.

 

صنایع غذایی
صنایع تبدیلی و تکمیلی
باغداری
زراعت
طیور
صنایع دستی
دامداری
صنعت
شیلات
خدمات

 

· صنایع غذایی

راه‌اندازی کسب و کار فراوری محصولات کشاورزی مهم ترین روش برای ایجاد اشتغال پایدار و عاملی مهم در توسعه پایدار امنیت غذایی است. ایجاد صنایع غذایی در شهرستان زابل، علاوه بر اشتغالزایی، باعث ارتقای سطح درآمد مردم و همچنین کاهش هدررفت محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده از منابع خواهد شد.

در شهرستان زابل تولید هندوانه زیاد است و با توجه به اینکه قیمت هندوانه معمولا پایین است، برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد، در صورتی که احداث واحدی برای تولید محصولات فراوری شده آن نظیر آب و کنستانتره هندوانه، اسانس هندوانه، مربا، مارمالاد و پکتین هندوانه (فیبرهای موجود در داخل هندوانه که خشک شده و در خوراک دام و طیور مصرف می شود) باعث می شود تا سوددهی برای شهرستان بیشتر باشد و تولید آن نیز برای کشاورز سودده باشد.

تولید گوجه فرنگی در شهرستان بسیار زیاد است و معمولا به صورت خانگی این محصول تولید می شود، در نتیجه ایجاد واحدی برای تولید رب و پودر گوجه فرنگی دارای مزیت است. رب گوجه فرنگی دارای کاربردهای فروانی از قبیل چاشنی و بهبود دهنده رنگ و طعم انواع غذا، ماده اولیه سس‌ها و کنسروها است و با توجه به اینکه کاشت گوجه فرنگی در این شهرستان وجود دارد، تولید رب از مزیت‌های قابل سرمایه گذاری است.

پودر گوجه‌فرنگي محصولي است كه زمان زیادی از توليد آن نمي‌گذرد و در همین مدت نیز توانسته جاي خود را در بازار داخلی باز كند. اين پودر به دليل داشتن وزن و حجم كمتر نسبت به ساير فراورده‌هاي گوجه‌فرنگي، باعث سهولت و صرفه‌جويي در حمل ‌و نقل و بسته‌بندي شده و ماندگاري و عمر مفيد بيشتري دارد. از طرفي برخی آنتي ‌اكسيدان‌های موجود در گوجه‌فرنگي طی فرايند توليد رب از بين مي‌ رود، اما اين مواد در پودر گوجه حفظ شده و از بين نمي‌روند. مزيت ديگر اين پودر نداشتن مواد نگهدارنده در تركيبات آن نسبت به رب است چرا كه رب، ماندگاري كمتري دارد و براي جلوگيري از اين حالت از مواد نگهدارنده بيشتري در ترکیب آن استفاده می‌ شود. پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربردهای متنوعی است. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می‌توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ‌های آماده، اسنک‌ها (شامل پفک، چیپس،...) و... اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود.

در سال های اخیر کشت گیاهان دارویی در زابل روبه افزایش است، در نتیجه فرآوری آنها دارای مزیت خواهد بود. فرآوری گياهان دارويي، علاوه بر ارزش افزوده، نياز به سرمايه‌گذاري زيادي نداشته و مي‌تواند نقش مهمي در کارآفرینی داشته باشد. یکی از فرآوری‌های گیاهان دارویی تولید عرقیات است. تولید عرقیات دارای تکنولوژی و دانش فنی پیچیده ای نمی باشد و با توجه به ظرفیت بالای تولید گیاهان دارویی در کشور و مخصوصا شهرستان زابل و همچنین سهولت صادرات این محصولات به کشورهای دیگر، می توان با سرمایه‌ای اندک به این کسب و کار مشغول شد. خشک کردن و بسته‌بندی نیز از دیگر فرآوری‌های گیاهان دارویی است که می‌توان با فعالیت در آن‌ها به سود رسید.

در شهرستان زابل میزان تولیدات باغی نظیر زیتون و انگور بسیار زیاد است و ایجاد واحدهای فرآوری برای این محصولات دارای مزیت است.

زیتون های تولید شده در شهرستان زابل در داخل استان به صورت تازه خوری استفاده می شود و هیچگونه فرآوری روی آنها انجام نمی شود. حدود ٩٠ درصد زيتون برداشت شده در سرتاسر جهان به توليد روغن و ١٠ درصد ديگر نیز براي مصارف خوراکي نظیر شور کردن، زیتون پرورده يا تهيه کنسرو اختصاص دارد. از فرآورده هاي زيتون همچنين در صنايع صابون سازي، تعليف دام، تهيه انواع کود و نيز توليد فرآورده هايي نظير فورفورال، انواع الکل، مواد ازته و نيز براي کشت و تکثير انواع مخمرها استفاده مي شود. چوب تنه و شاخه هاي قطور زیتون نيز به دليل نقش هاي زيبا و استحکام زياد در صنايع چوب مورد استفاده قرار مي گيرد. ایجاد واحدی برای فراوری زیتون سود قابل توجهی عاید شهرستان خواهد کرد.

مقدار انگور تولید شده در شهرستان زیاد است ولی هیچگونه فراوری روی آن انجام نمی شود و به صورت خام به فروش می رسد، در نتیجه با توجه به حجم تولیدات می توان واحدی برای فرآوری این محصول ایجاد و محصولاتی نظیر کشمش، شیره، آبغوره و سرکه تولید کرد.

در شهرستان تولید گل محمدی به حدی است که بتوان یک واحد گلاب گیری ایجاد کرد. گلاب مایعی است که از گل محمدی استخراج می‌شود. گلاب یکی از نوشیدنی‌هايی پرمصرف در طب سنتی است و طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد.

در شهرستان زابل تولید گندم به حدی است که به توان واحدی برای تولید آرد در شهرستان ایجاد کرد. فعالیت در این حوزه باعث می شود تا بخشی از نیاز شهرستان به آرد رفع شود و هزینه های واردات کاهش یابد.

همچنین تولید کلوچه سنتی سیستانی نیز دارای مزیت است. کلوچه خرمایی سیستانی از شیرینی‌های سنتی استان سیستان و بلوچستان و شهرستان زابل است. این کلوچه های خوشمزه معمولا در اسفند ماه طبخ شده و برای پذیرایی عید نوروز استفاده می کنند. با توجه به اینکه این محصول در داخل کشور و کشورهای اطراف نظیر پاکستان و افغانستان بازار فروش خوبی دارد، تولید آن دارای مزیت است.

عسل تولید شده در این شهرستان کیفیت خوبی دارد و علاوه بر تولید عسل، می توان بر روی تولید ژل رویال نیز سرمایه گذاری کرد. ژل رویال، ماده‌ای بسیار مغذی و نیرو بخش و در واقع به عنوان غنی ترین ماده مغذی بیولوژیک شناخته شده است. ارزش افزوده بالای تولید ژل رویال زنبور عسل در بازارهای جهانی سبب شده تا تولید این محصول با ارزش در دستور کار صنایع غذایی  قرار گیرد. میکروب کشی، جلوگیری از آلزایمر، جلوگیری از فشار خون، ضدسرطان بودن و کمک به جوانی و شادابی پوست از جمله خواص این ژل است.

از جمله تولیداتی که در شهرستان قابلیت افزایش تولید را دارد، قره قروت است. قره‌قروت یا قارا (سیاه کشک) یکی از انواع لبنیات به رنگ سیاه یا قهوه‌ای و بعضاً سفید یا زرد است که مزه‌ای عمدتاً ترش دارد. این فراورده لبنی از دوغ یا ماست به دست می‌آید. این محصول علاوه بر مصرف در داخل شهرستان و استان، در استان های خراسان رضوی و خراسان شمالی نیز بازار مصرف خوبی دارد.

میزان تولید خیار در شهرستان زابل به حدی است که بتوان واحدی برای تولید خیار شور در شهرستان احداث کرد. راه‌اندازی خط تولید خیار شور به دلیل سرمایه نسبتا کم در مقایسه با دیگر خطوط تولید و همچنین مواد اولیه تولید شده در داخل شهرستان، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری در این زمینه فراهم کرده‌ است. برخی از خواص خیار شور برای سلامتی عبارتند از: بهبود وضعیت گوارش، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان، کمک به کنترل دیابت، حفظ سلامت کبد و حفظ سلامت معده.

کشت کنجد در شهرستان زابل و همچنین سهولت تامین این محصول از استان های اطراف نظیر کرمان و یزد، باعث می شود تا بتوان واحدی برای فراوری این محصول ایجاد کرد. از فراورده های کنجد می توان به ارده، حلوا شکری، کرم کنجد و روغن کنجد اشاره کرد. از مهمترین فواید کنجد انرژی زایی، افزایش سطح چربی خوب خون و تقویت حافظه کودکان است. دانه کنجد یکی از مغذی ترین دانه های روغنی است.

آچار یک ادویه محلی متعلق به منطقه سیستان می باشد که سابقه طولانی در این منطقه دارد و اکثر خانواده های سنتی در این منطقه اقدام به تهیه این ادویه در منزل می نمایند. از این ادویه به عنوان چاشنی در انواع غذاها به خصوص انواع آبگوشت و خورشت به عنوان طعم دهنده استفاده می شود و باعث ایجاد طعم و مزه مناسب در غذا می شود. این ادویه معمولا در اواسط یا اواخر تابستان تهیه می شود چون در این موقع از سال مواد مورد استفاده در تهیه آن در بازار راحت و ارزان پیدا می شود. در تهیه این ادویه از موادی نظیر بلغور گندم آب پز شده، پیاز، نمک، زیره سبز، تخم شوید، رازیانه، فلفل سیاه و زردچوبه استفاده می شود. این ادویه به دلیل موادی که در تهیه آن به کار می رود طعم مطبوعی به غذا داده و همچنین خواص مواد موجود در آن باعث شده این ادویه دارای خواص آنتی اکسیدانی و درمانی شود. در گذشته که امکانات سردخانه ای وجود نداشت و در تمام فصول پیاز و گوجه یافت نمی شد این ادویه جایگزین مناسبی بود. تولید ادویه با توجه به بازار فروش در داخل استان و کشورهای اطراف، مزیت تولید بیشتر را دارد.

از جمله محصولاتی که می توان در شهرستان تولید کرد، کشک زرد است. این کشک به شکل پودری زرد رنگ بوده و برای مصرف با تفت دادن آن در روغن و افزودن آب، آن را به صورت سوپ درآورده و سپس داخل آن نان خرد کرده و مصرف می‌کنند. این محصول به دلیل داشتن بازار مصرف خوب در استان ها و کشورهای اطراف و همچنین ماندگاری طولانی، قابلیت افزایش تولید را دارد و می تواند برای شهرستان زابل سودآور باشد.

در استان سیستان و بلوچستان واحدی برای تولید بستنی دایر نیست، در صورتی که میزان مصرف این محصول بسیار بالاست و همین امر باعث می شود تا احداث چنین واحدی برای شهرستان سودآور باشد.

تولید ترشی و شور در شهرستان زابل به صورت خانگی انجام می شود. با توجه به اینکه این محصولات در داخل شهرستان بازار فروش خوبی دارند، تولید آنها دارای مزیت است. ترشی و شور، بیشتر به‌عنوان یک چاشنی در کنار غذا مصرف می شود و به دلیل خاصیت اسیدی که دارد، باعث افزایش اشتها و میل به غذا خوردن در افراد می‌شود. این محصول یکی از فرآیندهای نگهداری طولانی‌ مدت صیفی‌ و سبزیجات  است. در جوامع امروزی به دلیل افزایش مشغله افراد و شاغل بودن بسیاری از زنان، فرصت کافی برای تهیه آن در منزل و توسط خود افراد وجود ندارد و اکثر خانواده‌ها تمایل دارند ترشی و شور مورد نیاز خود را به‌صورت آماده تهیه نمایند؛ بنابراین راه اندازی کسب‌ وکار تهیه ترشی و شور می‌تواند راهی برای پاسخ به این نیاز افراد جامعه و کسب درآمد باشد.

همچنین در اولویت های پایین تر احداث واحدی برای تولید لبنیات دارای مزیت خواهد بود. در این شهرستان کارخانه های تولید لبنیات دایر بوده است اما به دلیل کمبود مواد اولیه تعطیل شدند. با توجه به میزان شیر تولیدی احداث کارگاهی برای تولید لبنیات به صورت نیمه سنتی در شهرستان مزیت دارد.

در شهرستان زابل تولید گوشت قرمز به اندازه‌ای است، که بتوان برای فراوری آن و تولید سوسیس و کالباس فعالیت کرد. در واقع در شهرستان زابل واحدی برای تولید این محصولات دایر بود ولی به دلیل مسائل مالی تعطیل شد. تولید محصولات فرآوری شده از گوشت، در هر زمانی سوددهی دارد و از شغل‌های آزاد پردرآمد محسوب می‌شود. در بین فراورده های عمل آوری شده از گوشت، سوسیس و کالباس به دلیل آماده سازی سریع و همچنین طعم و مزه مطلوب، مصرف بیشتری دارد. برای حفظ این جایگاه و افزایش تقاضای این محصولات، علاوه بر انتخاب روش های مناسب تولید و فراوری، باید به نوع و شکل بسته بندی آنها نیز توجه نمود. البته برای تولید این محصول علاوه بر ایجاد بازار مصرف در داخل استان، باید خارج از استان نیز بازار فروش مناسب را ایجاد کرد.

 

· صنایع تبدیلی و تکمیلی

با وجود به تنوع تولید محصولات کشاورزی در شهرستان زابل، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سالانه مقداری از این محصولات در مراحل کاشت، داشت و برداشت به ضایعات تبدیل می‌شوند. از سوی دیگر برداشت و یا تولید بسیاری از محصولات کشاورزی در یک بازه زمانی مشخصی رخ می‌دهد؛ اما مصرف آن‌ها در طی سال صورت می‌پذیرد. لذا توسعه صنایع تبدیلی در شهرستان می‌تواند زمان استفاده از محصولات را افزایش دهد و از میزان ضایعات آن بکاهد. همچنین گسترش این صنایع موجب اشتغال‌زایی، ایجاد درآمد و جلوگیری از اتلاف و ضایع شدن محصولات می‌گردد.

فرهنگ بسته بندی محصولات و تولیدات، برای ارائه و فروش در بازارهای مختلف، موردی است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای را کسب کرده است و به عاملی مهم در میزان فروش یک واحد تولیدی تبدیل شده است. هر قدر بسته بندی یک محصول، زیبا، مناسب، در برگیرنده مشخصات و معرف محصول و مطابق با جنبه‎ها و خصوصیات روانشناختی خریداران باشد، به همان اندازه، از بازار و فروش خوبی برخوردار خواهد بود. با توجه به میزان تولید حبوبات در شهرستان، بسته بندی این محصولات دارای مزیت است و می توان در این حیطه به سودآوری خوبی رسید.

پوست و پشم دام های تولید شده در این شهرستان به استان های دیگر نظیر کرمان و یزد برای فرآوری ارسال می شود؛ در صورتی که این فعالیت برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت و بخشی از نیاز شهرستان را تامین خواهد کرد. فرآوری پوست دام شامل استفاده از پوست گاو در صنعت چرم دوزی  و همچنین استفاده از پشم و کرک گوسفند و بز در صنعت ریسندگی، ضمن ایجاد درآمد مناسب برای سرمایه گذار، سود خوبی را نیز نصیب دامدار می‌کند.

پرورش شتر مرغ در شهرستان بسیار زیاد است و فقط از گوشت این پرنده در شهرستان ها و استان های دیگر استفاده می شود، در صورتی که احداث واحد هایی برای فرآوری شتر مرغ دارای مزیت است. شترمرغ از معدود پرنده هايي است كه علاوه بر گوشت مي‌توان از پوست، روغن، پر، قرنيه چشم، ناخن، پوسته تخم‌ و در يك كلام از تمام اجزاي بدنش استفاده كرد و از طرفي با توجه به علوفه خوار بودن اين پرنده با تغذيه مناسب سريع وزن مي گيرد و سود زيادي را نصيب پرورش دهندگان مي كند. فعالیت در حوزه ی فرآوری شتر مرغ دارای مزیت است و می توان در این حیطه برای شهرستان سودآوری به همراه خواهد داشت.

با توجه به میزان تولید گوشت قرمز و مرغ در شهرستان، احداث واحد بسته بندی مزیت دارد. یکی از روش‌های تازه ماندن گوشت، بسته‌بندی مناسب است. بسته بندی باید به گونه‌ای باشد که گوشت را در مقابل نفوذ طعم، بو، رنگ و سایر عوامل خارجی محافظت کرده و از خشک شدن و تبخیر سطحی آن جلوگیری کند. همچنین بسته بندی باید خواص حسی و ظاهری و سایر ویژگی‌های گوشت را حفظ و همچنین گوشت را در برابر آلودگی های میکروبی و سایر آلودگی ها نگهداری نماید. با توجه به اینکه امروزه استفاده از گوشت های بسته بندی شده بین مردم رواج یافته است، بسته بندی آنها برای شهرستان دارای مزیت است. البته بسته بندی گوشت قرمز به دلیل بازار مصرف بهتر، مزیت بالاتری دارد.

میزان تولید زعفران در شهرستان زابل به حدی است که بتوان واحدی برای بسته بندی آن ایجاد کرد. زعفران در شمار گران‌قیمت‌ترین ادویه‌های جهان جای دارد. گیاهی که خواص مختلف درمانی داشته و تنها در تعداد معدودی از کشورهای جهان از جمله ایران به عمل می‌آید. ایران چه از نظر تولید و چه از نظر صادرات این ادویه خوش عطر و طعم و البته گران، مقام اول را دارا است؛ اما متأسفانه به دلیل ضعف در زمینه فرآوری، بازاریابی و ارائه محصول به شکل امروزی، زعفران کشور اغلب به‌صورت فله به کشورهای دیگر فروخته شده و در آنجا بسته‌بندی می‌شود و به قیمتی بسیار بالاتر عرضه می‌گردد. با توجه به اینکه زمین های زیر کشت زعفران در این شهرستان زیاد است، راه اندازی صنعت بسته بندی زعفران صرفه اقتصادی خواهد داشت.

پرورش شتر در شهرستان زابل در حال افزایش است و با توجه به اینکه صنایع تبدیلی و تکمیلی این گونه جانوری سوددهی خوبی دارد، ایجاد واحدی برای فراوری پوست و پشم شتر و تولید محصولاتی نظیر روکش صندلی، زانوبند و همچنین نمد مالی دارای مزیت است.

ویژگی مهم عسل آن است که این ماده طبیعی به دلیل دارا نبودن آب، به شرط دوری از رطوبت، در مدت طولانی فاسد نمی‌شود. این ماده فقط در صورتی ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد که بیش از ۶۰ درجه سانتی گراد حرارت ببیند. البته برای حفظ قدرت ضد میکروبی عسل باید آن را در مکانی تاریک و یا در ظرف شیشه ای مات یا تیره خارج از یخچال نگه داشت. نگهداری عسل در ظروف فلزی برای مدت طولانی مناسب نیست. بدین منظور امروزه بسته بندی عسل به شکل های جذاب، خلاقانه و مناسب جهت نگهداری رو به افزایش است. در شهرستان زابل بسته بندی عسل به صورت سنتی انجام می شود و با توجه به میزان عسل تولیدی، فعالیت در این حوزه برای ایجاد بسته بندی های شکیل تر در شهرستان مزیت دارد و می توان واحدی صنعتی را برای این کار احداث کرد.

بوجاری به معنی پاک کردن غلات است. در حین عمل بوجاری، دانه از ساقه و پوسته جدا می‌شود. همچنین اگر تخم حشرات و یا آفتی هم در غلات باشد به‌وسیله بوجاری جدا می‌شود. اگر برای انجام بوجاری و ضد عفونی کردن بذر هزینه ای را  پرداخت کنیم، در واقع سود خود را چندین برابر کرده ایم و از بروز خسارت های سنگین جلوگیری می شود. با توجه به میزان غلات و حبوبات تولید شده در شهرستان، احداث این واحد برای ارائه محصولی تمیز تر و با کیفیت تر، دارای مزیت خواهد بود.

در شهرستان زابل و استان های اطراف استفاده از کود های ارگانیک نسبت به کود و سموم شیمیایی مرسوم است و تولید آن برای شهرستان سودآوری خوبی خواهد داشت. سلامت خاک، انسان و هزینه‌های اقتصادی سه فاکتور مهم در فعالیت‌های کشاورزی هستند و در این میان مسأله تولید و استفاده از محصولات ارگانیک همواره مطرح بوده است. کود ارگانیک یا آلی، طبیعی بوده و متشکل از مواد آلی بر پایه کربن است که از مواد زنده و یا سابقا زنده به دست می‌آید. این کود شامل فضولات حیوانی، پسماندهای گیاهی و دیگر فرآورده‌های متعدد ارگانیسم‌های زنده موجود در طبیعت می‌شود. استفاده از این کودها نه‌تنها موجب افزایش بهره‌وری محصول می شود بلکه هزینه نهایی محصول را نیز 60 درصد کاهش می دهد.

در شهرستان زابل برای کشتار طیور کشتارگاه دایر نیست. با توجه به اینکه میزان پرورش مرغ در شهرستان زیاد است، احداث چنین واحدی نیاز شهرستان را برطرف و از هزینه های رفت و آمد نیز کاسته شود. کشتارگاه‌های صنعتی نقش مهمی در حفظ محیط زیست دارند؛ به دلیل اینکه ضایعات حاصل از کشتار دام نظیر خون و اجزای گوشتی غیر قابل مصرف در محل تبدیل ضایعات به پودر گوشت که خوراک دام است، تبدیل می شود که علاوه بر قرار گرفتن مجدد در چرخه اقتصادی از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید. فاضلاب حاصل از کشتار نیز در تصفیه خانه های مجهز تصفیه شده و پساب حاصل از آن به مصرف کشاورزی می رسد. لازم به ذکر است که در کشتارگاه ها باید فضای لازم برای کشتار طیور وجود داشته باشد و همچنین باید آب مورد نیاز در زمان کشتار نیز تامین شده و تجهیزات و امکانات لازم برای رعایت مسائل بهداشتی و زیست محیطی فراهم شود. لازم به ذکر است که مشاغل فوق با احداث بیش از یک یا دو واحد در شهرستان به حالت اشباع می‌رسند و سرمایه گذار باید بازار مصرف و وجود مواد اولیه را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.

 

· باغداری

در شهرستان زابل آب چاه نیمه ها برای فعالیت های کشاورزی و بخصوص فعالیت های باغی استفاده می شود. فعالیت های باغی شهرستان در فصل های پر آب محدود به تولید گل محمدی، انگور و صیفی جات است.

در شهرستان زابل گلخانه های تولید صیفی جاتی نظیر خیار، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و بادمجان در شهرستان دایر است. گلخانه محیطی است که به راحتی می توان در داخل آن شرایط محیطی را تحت کنترل دراورد و به سمت رشد مطلوب گیاه سوق داد. امروزه، با توجه به نياز روزافزون بازار، از نظر توليد صيفی جات خارج از فصل، تولیدات گلخانه ای، به يکي از سود آورترين بخشهای کشاورزي تبديل شده است؛ لذا ایجاد گلخانه صیفی جات ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد و در شهرستان زابل مزیت خوبی برای احداث این واحدها و تولید صیفی جات نام برده شده به خصوص گوجه فرنگی و خیار وجود دارد.

کاشت گل محمدی در شهرستان زابل در چند سال اخیر به میزان زیادی انجام می شود. گل محمدی، گیاهی مقاوم به کم آبی، آفات و امراض است، که علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی مانند ارزش صادراتی، جذب گردشگر و اشتغال زایی است. غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس، فرآورده‌های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی، قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را دارا است. کشور ما می‌تواند بالاترین مرجع تولید و بهترین تولیدکننده گل محمدی در دنیا باشد، چرا که این پتانسیل در کشور وجود دارد. در مورد بازار جهانی نیز، پرورش و کشت گل محمدی، بیش از 30 میلیارد یورو در دنیا گردش مالی دارد؛ بنابراین کارکردن در این زمینه مزیت دارد.

در شهرستان زابل انگور یاقوتی تولید می شود و با توجه به شرایط جوی و خاک های مناسب برای احداث باغ در شهرستان، این تولیدات دارای مزیت است. انگور از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا بوده که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، مورد توجه کشاورزان و کارآفرینان است. زیبایی، تنوع رنگ، طعم و مزه، ارزش غذایی، خواص دارویی و وجود فرآورده‌‌های تبدیلی چون کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، کنسانتره، آب انگور، سرکه، آبغوره، دارو‌های تقویتی و مواد آرایشی ‌بهداشتی، همچنین توصیه‌‌های دینی و مذهبی، انگور را به یک میوه استثنایی و بی‌نظیر تبدیل کرده است. پرورش این محصول علاوه بر اشتغال‌زایی، یکی از محصولات ارزآور کشور است و می‌تواند در توسعه صادرات غیرنفتی در بخش کشاورزی، سهم بسزایی داشته باشد.

میوه های جالیزی زابل شامل هندوانه، خربزه و قندک است که به میزان بسیار زیاد تولید می شود، در واقع با اینکه شهرستان زابل دچار کم آبی است؛ ولی بازار فروش خوبی برای این محصولات وجود دارد و تمایل کشاورزان به تولید بیشتر آنهاست. در صورتی که شرایط آبی شهرستان بهتر شود، می توان این محصولات را بسیار بیشتر تولید کرد.

پرورش قارچ در شهرستان به صورت خانگی و در مقیاس کم در حال انجام است. میزان مصرف قارچ در سال های اخیر در ایران رشد خوبی داشته و سرانه مصرف آن افزایش یافته است. مشتری داشتن این محصول از یک سو و غنی از پروتئین و ویتامین بودن آن از سوی دیگر، باعث شده که جایگزین مناسبی برای گوشت باشد. در برخی از شهرها و روستاها به دلیل عدم آشنایی با فواید قارچ، میزان مصرف این محصول پایین است که می توان با تبلیغ و معرفی این محصول، میزان مصرف را افزایش داد. همچنین پرورش قارچ از شغل هایی است که می توان با سرمایه اولیه کم و محیط کوچک شروع کرد. یک دوره کامل پرورش قارچ 60 روز به طول می انجامد که قابلیت کاهش به 35 روز را نیز دارد؛ در نتیجه فعالیت در این حوزه برای شهرستان سودآور خواهد بود.

از جمله تولیدات باغی دیگر در زابل می توان به زیتون اشاره کرد. زیتون به موجب مقاومت به کم‌آبی، سازگاری با خاک‌های فقیر و کم بازده و تولید محصول ارزشمند، از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد و به محصول ثروتمند خاک‌های فقیر مشهور است. زیتون به دلیل استقامت و طول عمر و سازش با محیط‌های مختلف به دیگر درختان برتری دارد تا جایی که علاوه بر کشت در باغات و اراضی کشاورزی در توسعه فضای سبز شهری نیز از این درخت استفاده می‌شود. زیتون علاوه بر خواص درمانی، دارای مزیت‌های اقتصادی ارزشمندی از جمله تولید روغن، کنسرو زیتون، کمک به معیشت کشاورزان با زیر کشت بردن اراضی کم بازده فقیر و شور، اشتغال‌زایی و جلوگیری از مهاجرت است. این محصول در شهرستان و استان های اطراف بازار مصرف خوبی دارد و احداث باغات آن دارای مزیت خواهد بود.

گونه های مختلف آلوئه ورا گیاهانی مقاوم به گرما، خشکی، بیماری‌ها، آفات و حتی شوری هستند. علت مقاومت زیاد آن ها ساختار مرفولوژیکی این گیاه است و بذر آن ها نیز در شرایط اقلیمی مناسب و در دمای 21 درجه سانتی گراد سبز می شوند. البته این گیاهان به سرما بسیار حساس هستند به طوری که در دمای کمتر از 10 درجه سانتی گراد رشد آن ها متوقف می شود. آلوئه ورا به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است؛ از این رو آبیاری گیاهان باید زمانی انجام شود که خاک آن ها کاملا خشک شود. چنانچه این گیاه در مناطق گرم و خشک کاشته شود باید تحت آبیاری به موقع قرار گیرد. آلوئه ورا را در هر نوع خاکی می توان کاشت ولی خاک های سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کاشت این گیاه توصیه می شود. بازار و جایگاه آلوئه ورا در کشور جدید بوده و آن چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده است اما این گیاه از اندک گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف دارویی در حوزه های آرایشی (مایع، ژل، کرم، لوسیون) و تغذیه ای (عصاره و نوشیدنی) نیز کاربرد دارد. فعالیت در حوزه آلوئه ورا در شهرستان مزیت دارد و می توان کاشت آن را انجام داد.

طبق نظر کارشناسان احداث باغات فیسالیس و کنار در شهرستان دارای مزیت است. [1]

کنار درختی گرمسیری است که به نام های عناب هندی، سیب چینی و رملیک نیز شناخته می شود و میوه ای از تیره عنابیان است. حدود 40 گونه کنار در جهان وجود دارد که دو نوع کنار آفریقایی و کنار کازرونی یا ایرانی آن معروف تر هستند. کنار فواید زیادی برای سلامتی دارد، درمان زخم ها، تقویت و افزایش رشد مو،  سم زدایی خون و بدن، تقویت دستگاه گوارش و درمان شکستگی استخوان برخی از خواص میوه کنار هستند. برگ‌های کنار را می‌توان خشک و پودر کرده و برای شستشوی بدن، پوست صورت و مو استفاده کرد. برگ کنار برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش مو مفید است. لازم به ذکر است که درخت کنار در عربی و گاهی در فارسی نیز سدر نامیده می شود که در ایران معمولا به برگ های کوبیده آن سدر می گویند اما درخت کنار با درخت سدر متفاوت است.

فیسالیس یا عروسک پشت پرده از گیاهان بومی مناطق معتدل گرم و نیمه گرمسیری در جهان است. این گیاه علفی بوده که تقریبا شبیه به گوجه فرنگی است. میوه فیسالیس نارنجی رنگ است که در اندازه، شکل و ساختار، مشابه با یک گوجه فرنگی کوچک می‌باشد. فیسالیس تقریبا در تمام دنیا طرفدار دارد و به عنوان میوه ای خاص و پر خاصیت دیده می شود و در ایران و حتی بسیاری از کشور ها میوه ای جدید و لوکس است. به همین دلیل با قیمت بالایی در ایران به فروش می رسد. همچنین بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس خواستار واردات فیسالیس از ایران هستند و می توان محصولات تولیدی را صادر کرده و کمک شایانی به ارزآوری و پیشرفت اقتصادی کشور داشت. چون فیسالیس بعد از برداشت در فضای آزاد ماندگاری طولانی مدتی دارد از این جهت صادرات این محصول ریسک کمی دارد و می توان محصول سالمی را به مقصد رساند. این گیاه را باید در محیط های گلخانه ای‌ پرورش داد به همین دلیل برای گلخانه داران مقرون به صرفه تر است.

همچنین در اولویت های پایین تر احداث باغات انار، خرما، انبه، پسته، زرشک و گردو دارای مزیت است، البته احداث باغات انار، خرما و پسته به دلیل بازار فروش بهتر، مزیت بالاتری نسبت به سایرین دارند.[2]

خرما از جمله محصولات باغی است که با آب و هوای گرم و اقلیم جغرافیایی کویری سازگاری دارد. خرما میوه ای است با ارزش غذایی بالا است که به علت دارا بودن مواد قندی قابل توجه (حدود 70 درصد) علاوه بر مصرف غذایی، در صنعت نیز موارد استفاده فراوان دارد. مصارف مختلف خرما در صنعت شامل موارد خوراکی مانند شیره، شهد، شکلات خرما و...است. همچنین از ضایعات آن نیز در ترکیب خوراک دام و طیور و از برگ خرما نیز در ساخت انواع ظروف بافتنی و حصیر و از تنه و چوب خرما در کارخانجات نئوپان سازی و کاغذ سازی و همین طور پوشش ساختمان ها و پل ها استفاده می کنند.

مصرف انار در سال های اخیر افزایش یافته است. خواص این میوه و ابعاد مختلف محصولی آن از دلایل افزایش مصرف است. از انار در تولید داروهای تقویتی و صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. مصرف رب و آب انار نیز از گذشته رواج داشته و در سال های اخیر به اشکال متنوع و بهتری انجام می شود. نهال انار حداقل سه سال نیاز به رشد دارد و از سال چهارم به بعد شروع به باردهی می کند. درخت انار بیش از 40 سال عمر مفید دارد و با آب و هوای منطقه سازگاری دارد. درخت انار در مقابل کم آبی مقاوم است اما میزان و نوع آب در کیفیت و کمیت میوه آن تاثیر مهمی دارد. ایران نخستین صادر کننده انار در جهان بوده و ارزش غذایی و خواص انار باعث شده اروپایی ها به آن علاقه نشان دهند. کاشت انار فعالیتی درآمدزا است که با ارزیابی نیاز بازار، به روز رسانی فرآیند بسته بندی و جابجایی و ... می توان درآمد آن را افزایش داد.

اصولا درخت پسته از ۷ تا ۹ سال پس از کاشت نهال و پیوند، شروع به باردهی می‌کند. کسانی که قصد احداث باغ پسته را دارند برای داشتن سود اقتصادی باید کمی صبور باشند. کیفیت آب مصرفی برای آبیاری درخت پسته به گونه ای است که در کاشت سایر محصولات کشاورزی با آن آب غیر ممکن یا غیر اقتصادی است. آگاهی از اقلیم و آب و هوای مناسب برای درخت پسته یک امر حیاتی قبل از احداث باغ است. شرایط مناسب آب و هوایی برای کاشت نهال پسته اقلیم گرم و خشک در تابستان (گرمای سوزان نباشد) و زمستان سرد و معتدل است. انتخاب پایه مناسب نکته دیگری است که لازم است در نظر گرفته شود. یک پایه پسته قوی و ایده آل باید نسبت به بیماری های مختلف مقاوم و دارای رشد بالایی باشد و همچنین مقاومت و سازگاری زیادی در برابر کم آبی و شوری داشته باشد. محصول پسته به لحاظ اهمیتی که اندام های مختلف گونه های متعدد درختان پسته از نظر خوراکی و صنعتی دارد همواره حائز اهمیت فراوانی بوده و انسان از میوه، پوست، هسته، برگ، ساقه و حتی صمغ آن نیز استفاده می برده است.

گردو، درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل، هر درخت تا 18 کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی درخت گردو قیمت بالایی دارد که هم در داخل کشور طرفداران زیادی داشته و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره وجود ندارد؛ زیرا درخت گردو دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد. میوه گردو جزء معدود میوه هایی است که هیچ گونه نیازی به هزینه انبار در سردخانه ندارد و به دلیل ماندگاری طولانی، می تواند چند ماه و حتی چند سال مورد مصرف قرار گیرد. در ضمن چوب درخت گردو هم برای منبت کاری، خراطی و کنده کاری، ساخت مجسمه و اشیاء دکوری، ساخت آلات موسیقی و همچنین در دکوراسیون داخلی منزل و ساخت روکش های چوب بسیار پرکاربرد است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و مقاومت مناسبی در برابر فشار، خمش، رطوبت و کشش دارد.

انبه از میوه های مناطق گرمسیری و خاستگاه آن در آسیا دو کشور فیلیپین و هندوستان است.  میزان بارندگي برای کاشت انبه اهمیت زیادی ندارد، بلکه شدت بارندگي و توزیع آن در طول سال از اهمیت خاصي برخوردار است؛ چرا که انبه مي تواند در مناطقي با بارندگي کمتر از 373 میليمتر مشروط بر اینکه بارندگي در زمان حداکثر نیاز گیاه یعني دوره رشد رخ دهد، باروری مناسب را داشته باشد. انبه در مناطقي که در فصل گلدهي بارندگي زود به زود اتفاق مي‌افتد و یا رطوبت نسبي بالاتر از 33 درصد است، نمي تواند به خوبي میوه تولید کند؛ زیرا این شرایط موجب شیوع و گسترش آفات و بیماری هایي از قبیل سفیدک پودری و آنتراکنوز مي شود.

زرشـک از جملـه درختچـه هـاي مقاومـي اسـت کـه قابليـت رشـد و توليـد در زمين‌هـاي کـم بهـره بــا آب شــور را داراســت و توجــه بيشــتر بــه آن، ضمــن بالا بــردن ظرفيــت توليــد محصــولات کشـاورزي، در حفاظـت از خـاک منطقـه نيـز مـي توانـد موثـر باشـد. مصـرف زرشـک بـه صـورت تــازه خــوري بــه دليــل مــزه تــرش آن معمــول نيســت، اما بــا تهيــه فرآورده‌هــای متنــوع نظيــر مربــا، مارمـالاد، آبميـوه، نوشـابه، سـس، ژلـه و... از زرشـک ضمـن جـذب توليـد مـازاد بـر مصـرف و ايجـاد ارزش افـزوده، مـي تـوان آنهـا را هـم بـه نـام ايـران بـه بازارهـاي بيـن المللـي معرفـي نمـود.

همچنین احداث باغات نارگیل و موز نیز در شهرستان مزیت خواهد داشت و با توجه به بازار فروش خوب این محصولات می توان در این حوزه ها نیز فعالیت کرد.[3]

موز يكي از قديمي ترين ميوه هاي شناخته شده برای انسان است و سرشار از انرژي و منبع غني از املاح و ويتامين هاست. اين ميوه از زودبازده ترين ميوه هاي گرمسيري مي باشد كه بر حسب شرايط در كمتر از 2 سال اصل سرمايه را به صاحبش باز مي گرداند. براي احداث باغ موز شرايط اقليم و منابع آب و خاك و ميزان سرمايه و امكانات بايد مورد بررسي قرار گيرد چرا كه موز به آب فراوان نياز دارد. موز گياه مناطق گرم مي باشد و در مناطق با درجه حرارت 40-10 درجه سانتي گراد و ميانگين دمای 27 درجه سانتي گراد خوب رشد مي كند. در دماهاي بالاتر از 40 درجه سانتي گراد و كمتر از 10 درجه سانتي گراد رشد موز متوقف مي گردد. 

نارگیل می تواند در آب و هوای گرمسیری رشد کند و انواع مختلفی نظیر نارگیل سبز، قهوه ای و زرد دارد، اما به طور کلی آن نارگیلی که در تمام دنیا معروف و مورد استفاده است میوه ای با پوست سخت و قهوه ای رنگ است که شامل قسمت‌های مختلفی مثل گوشت نارگیل یا همان میوه سفید و چرب که داخل پوسته قرار دارد و شیره نارگیل یا آب نارگیل که شیرین و مقوی است و همچنین روغن نارگیل که از میوه نارگیل گرفته می‌شود، است.

درخت پالونیا به دلیل تحمل بالا به گرما، خشکی و عدم حساسیت به انواع خاک، کسب و کار کاشت درخت پالونیا را تبدیل به یک فرصت سودآور در تجارت جهانی کرده است. درخت پالونیا علاوه بر صنعت چوب، به علت زیبایی، سریع الرشد بودن و جذب آلاینده های هوا در جنگل کاری سریع و توسعه فضای سبز شهری نیز کاربرد دارد. رشد درخت پالونیا بسیار سریع است و در طی سه هفته از شروع کاشت به اندازه یک وجب رشد می‌کند. این درخت در سن 5 سالگی به بلوغ رسیده و چوب آن قابل بهره برداری و استفاده است. نرمی و فرم پذیری چوپ درخت پالونیا، گزینه مناسبی در صنایع مبلمان سازی است. از چوپ درخت پالونیا علاوه بر تولید مبلمان در تولید درب و پنجره، ساخت آلات موسیقی، روکش سازی، تخته های چند لایه، خمیر کاغذ، ساخت جعبه و کانتینرهای چوبی نیز استفاده می شود.گرده زایی و شهدزایی بالای شکوفه های درخت پالونیا، تغذیه مناسبی برای زنبورعسل و مواد معدنی موجود در برگ بزرگ این درخت تقویت کننده خاک (خاک برگ و کود سبز) و تغذیه دام می باشد. همچینین در مصارف دارویی تأثیرات مثبتی بر روی کبد، کلیه و کیسه صفرا دارد. در شهرستان زابل احداث این باغات دارای مزیت است.

 

· زراعت

در شهرستان زابل فعالیت های زراعی به صورت سنتی انجام می شود ولی با توجه به حوزه های ابی غنی، فعالیت زراعی نیز رونق خوبی دارد. در شهرستان کشت گیاهان دارویی، گندم و جو به میزان زیادی انجام می شود و برای کشت بیشتر هر سه مورد مزیت وجود دارد. [4]

در میان محصولات کشاورزی، کاشت گندم نسبت به بقیه کم دردسرتر و کم آفت تر است.گندم در بازه زمانی حدودا هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی می رسد. کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد؛ بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال خواهد داشت.

جو از جمله گیاهانی است که نسبت به شوری و عمق کم خاک و شور بودن آب زراعی مقاوم است و با توجه به شرایط خاک این شهرستان کشت آن دارای مزیت خواهد بود. جو از دیرباز در سبد تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیاهان دارویی کشت شده در این شهرستان شامل نعناع فلفلی، سیاهدانه، خارشتر و رازیانه است. با توجه به اینکه استفاده از این تولیدات در سال های اخیر افزایش یافته است و در کشورهای اطراف نیز بازار فروش خوبی دارند، تولید موارد نام برده شده به یک میزان دارای مزیت است.

رازیانه گیاهی است معطر، علفی و دوساله که ارتفاع آن تا ۲ متر نیز می رسد. ساقه آن دارای شیارهای هم ردیف و موازی می باشد. رازیانه یک گیاه دارویی است که طبع گرم و خشکی دارد. رازیانه خواصی نظیر رفع موهای زائد، تقویت دید و ضد پیری دارد.

خارشُتر گیاهی است پایا از خانواده باقلائیان و یکی از بنشن‌ها به شمار می‌رود. نام دیگر آن علف ترنجبین است. میوه این خانواده ناشکوفا است و بوته‌های آن نیمه‌درختچه‌ای و نیمه‌چوبی است که تا ارتفاع 50 تا 150 سانتی‌متر می‌رسد. ساقه‌های آن سبزرنگ با خارهای تیز نوک‌زرد است. خارشُتر ادرارآور، ضد سیاه‌سرفه و تب و لرز است.

سیاه دانه گیاهی است یکساله با ساقه های ایستاده به ارتفاع 60 تا 70 سانتی متر که برگهای آن دارای بریدگی های نخی، برگچه های ریز، گل های زیبا به رنگ سفید خاکستری تا آبی است. این گیاه در انواع خاکها به خوبی رشد می کند و فقط نیاز به زهکش مناسب خاک دارد. مناسب ترین pH  خاک برای پرورش گل سیاه دانه 6 تا 7.5 است. خاک های اسیدی به تقویت و رشد سریعتر گیاه کمک می کند. این گیاه یک سال پس از کاشت در فصل بهار، گل می دهد. آبیاری منظم و تعویض خاک در گلدهی و پیشگیری از توقف در رشد گل سیاه دانه نقش دارد. تکثیر این گیاه در فصل تابستان از طریق بذر و قلمه امکان پذیر است. این گیاه به عنوان ملین، نفخ بر و دفع کننده کرم استفاده می شود.

نعناع فلفلی گیاهی است علفی و چند ساله که دارای ساقه های چهارگوش و گلهای بنفش روشن است که بصورت خوشه های مرکب می باشد .این گیاه در مناطقی که دارای زمستانهای ملایم (حداقل دمای ۸ – درجه سانتیگراد) و خاک با  pHبین 8-5 باشد قابل کشت است. به طور کلی خاک‌های اسیدی و زهکشی شده برای کشت نعناع فلفلی مناسب هستند. این گیاه زمستان را بصورت رکود به سر می برد و در فصل بهـــار مجدداً رشد کرده و سرشاخه می دهد. این گیاه برای هضم غذا و مشکلات گوارشی مناسب است.

در اولویت های پایین تر کشت گیاهان دارویی نظیر شوید، علف مار، چای ترش، کاسنی و رزماری نیز برای شهرستان دارای مزیت است.[5]

کاسنی گیاهی است علفی و دارای ساقه ای که در حالت وحشی ارتفاعش به 50 تا 150 سانتی متر می رسد ولی اگر پرورش یابد از 2 متر نیز تجاوز می کند. بهترین و مناسب ترین زمین برای این گیاه خاکهای لیمونی سبک که دارای مقدار زیادی مواد آلی است می باشد. در خاک های هوموسی نیز محصول فراوانی حاصل می شود. گیاه کاسنی نیاز کمی به نور خورشید دارد و در زمین های نسبتا مرطوب و کم نور می روید. کاسنی محصول آب و هوای خنک و فصل نسبتا سرد است و به سرما و یخ بندان مقاوم است. گرمای شدید نواحی گرمسیر باعث زود بذر دادن آن می شود .کاسنی برای بیماری های کبدی، خارش بدن، نفخ، تصفیه خون و... مفید است.

چای ترش، گیاهی است که برای رشد، نیازمند آبیاری مناسب و رطوبت است به همین دلیل باید خاک آن همیشه مرطوب نگه داشته شود. با اینکه این گیاه به جز ماه های اول رشد، خیلی احتیاج به نور ندارد و هم در آفتاب و هم در سایه ی آفتاب رشد می کند اما دمای محیط حائز اهمیت است و باید به گونه ای باشد که گیاه بتواند رشد کند. دمای مناسب برای این گیاه 15 درجه ی سانتی گراد به بالا است و در دمای پایین تر از 4 درجه ی سانتی گراد از بین می رود. این گیاه قابلیت رشد در خاک باغچه و خاک معمولی را دارد اما خاک زهکشی شده و دارای مواد آلی به رشد سریع تر آن کمک می‌کند. چای ترش نیاز به موادی برای ضد عفونی کردن خاک ندارد. جوشانده چای ترش، قرمز رنگ است و دارای خواص بسیاری از جمله افزایش سوخت و ساز، کاهش کلسترول، کنترل فشار خون، کاهش وزن تدریجی، محافظت از کبد، خواص ضد سرطان، ضد افسردگی و ضد اضطراب می‌باشد.

شوید گیاهی است یکساله یا دوساله که گاهی بلندی آن به یک متر نیز می‌رسد. ریشه آن راست و مخروطی شکل و سفید است. این گیاه بومی جنوب غربی آسیا و آسیای میانه ‌است و امروزه در بیشتر نقاط جهان از جمله بخش‌های جنوب اروپا، ایران، مصر، آمریکا و چین پرورش داده می‌شود. شوید دارای ویتامین های C  و A  است و برای درمان عفونت ها یکی از مواد موثر به شمار می رود.

علف مار گیاهى پایا، به شکل درختچه‌هاى کوچک و خاردار، با انشعابات گسترده و خوابیده که توسط بذر تکثیر مى‌یابد. این ‌گونه بیشتر در نواحى کم‌ارتفاع و گرم و مرطوب مى‌روید و در بیشتر نواحى ایران مشاهده مى‌شود. این گونه فوق‌العاده به خشکى مقاوم است و ریشه آن مى‌تواند تا اعماق زیادى درون خاک نفوذ کند تا بتواند از رطوبت لازم برخوردار شود. این گیاه برای مارگزیدگی، مشکلات گوارشی، سیاتیک و رماتیسم مورد استقاده قرار می گیرد.

رزماری بومی منطقه مدیترانه، یکی از رایج ترین گیاهان در ردیف ادویه است و به دلایلی علاوه بر طعم و عطر فوق العاده ای که دارد، اگر به طور منظم به رژیم غذایی اضافه شود، اثرات مفیدی بر سلامتی دارد. این گیاه چند ساله و چوب دار است و همانند بسیاری از گیاهان مفید دیگر، رزماری در خانواده رده بندی شده به عنوان نعناعیان است، اما آن خاصیت طعم و مزه را ندارد. رزماری طعم گرم، تلخ و خشن تری دارد که به سوپ، سس، خورش ها، کباب و فست فود طعم خاصی میدهد.

کشت حبوبات در شهرستان زابل شامل ماش، ماک، عدس، لوبیا چشم بلبلی و نخود می شود. این محصولات فیبر بالایی دارند و در چند سال اخیر نیز به میزان بیشتری در غذاها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین می توان انها را در تناوب با گندم و جو قرار داد و بخشی از ازت مورد نیاز خاک را تامین کرد و از کاه تولید شده آنها برای خوراک دام و طیور بهره برد. کشت این محصولات برای شهرستان مزیت یکسانی دارند.

از جمله محصولاتی که در سال های اخیردر شهرستان کشت شده اند و توجه کشاورزان را به خود جلب کرده اند می توان به زعفران، کنجد و سیر اشاره کرد. بازار مصرف خوب این محصولات باعث شده تا کشت آنها برای شهرستان مزیت داشته باشد.

سیر گیاهی است که نیاز کمی به آبیاری دارد و در طول زمستان آب مورد نیاز آن از نزولات جوی تأمین می شود. همچنین نسبت به سایر محصولات آفت و بیماری کمتری دارد و از محصولاتی است که راحت‌تر و زمان طولانی تری انبار می‌شود، در نتیجه تولید آن در شهرستان قابلیت دارد.

مقاومت زعفران در برابر سرما زیاد بوده و به آب کمی نیاز دارد. زعفران به علت داشتن رنگ زیبا، عطر و طعم بسیار مطبوع، در صنایع غذایی کاربرد دارد. دمنوش زعفران آرام بخش بوده و استرس و نگرانی را برطرف می کند. کسب و کار کشت زعفران به علت خاصیت ضد سرطانی این گیاه اهمیت دو چندان پیدا می کند. ایران اولین کشور تولیدکننده زعفران در جهان بوده که قریب به 90 درصد از زعفران جهان را تأمین می کند. مصرف زعفران در ایران بالا است و نه تنها می تواند نیاز منطقه زیرکشت را تامین کند بلکه در سراسر کشور نیز مشتری دارد.

کاشت کنجد به دلیل سازگاری محیطی، بازدهی بالا، مفید بودن برای خاک، نیاز به سرمایه اولیه کم و بازاریابی آسان، گزینه شغلی مناسبی است. کنجد از آن دسته از گیاهانی محسوب می شود که با هر بار کشت و پرورش، محصول و بار قابل توجهی را به ارمغان می آورد. یکی دیگر از مزایای کاشت کنجد، صرفه جویی در منابع آب است. این گیاه قادر است تا با جذب رطوبت باقیمانده در خاک رشد کند. همین امر موجب سازگاری کنجد با آب و هوای گرم می شود. ریشه های کنجد در بهبود ساختمان خاک و افزایش نفوذ پذیری آن نقش موثری داشته و به عنوان یکی از گیاهان مناسب برای تناوب‌های زراعی در نظر گرفته می شود. همچنین در بعضی از مناطق این گیاه به عنوان کود سبز کاشته می شود. کنجد در روغن کشی (کنجد و ارده)، نانوایی و آجیل فروشی ها، تهیه عطرها، به عنوان حلال در داروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. صادرات و فرآوری کنجد، می تواند هدف تولید انبوه کشاورزان باشد؛ از همین رو نگرانی ها برای بازاریابی این محصول نسبت به سایر محصولات کاهش پیدا می کند.

از جمله تولیداتی که برای شهرستان مزیت دارد، گیاهان علوفه ای، سورگوم و پیاز است.[6] کشت گیاهان علوفه ای نظیر یونجه و ذرت علوفه ای در شهرستان به میزان محدود انجام می شود ولی به دلیل استفاده از این علوفه ها برای خوراک دام، کشت آنها در صورت اصلاح الگوهای آبیاری دارای مزیت است.

کاشت ذرت در خاک هایی که دارای عمق کافی، نرم و قابل نفوذ باشند امکان پذیر است. همچنین لازم است تهویه در خاک به خوبی انجام شود و خاک از نظر آهک و هوموس غنی و حرارت کافی داشته باشد. زمین های خیلی سبک و خیلی سنگین برای کاشت ذرت مناسب نیستند. ذرت بر خلاف گندم و جو احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. مناطقی که تابستان گرم و تابش نور خورشید کافی و پاییز خشک دارند بهترین عملکرد را از نقطه نظر تولید دانه دارند. در صورتی که حداقل درجه حرارت زمین به 10-6 درجه سانتیگراد برسد، ذرت جوانه می زند و بهترین رشد را در حرارت هوای طبیعی 30-20 درجه سانتیگراد دارد. در نتیجه با توجه به مواردی که بیان شد، کشت این محصولات در شهرستان دارای مزیت است.

در میان گیاهان علوفه ای، یونجه به دلیل ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشه های خود قادر به تثبیت ازت هوا بوده که این ازت برای کشت بعدی قابل استفاده است و می توان حداقل تا ۳ سال محصول برداشت نمود. گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند. یونجه، گیاهی است که امروزه در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، درحالی‌که می‌توان استفاده‌های فراوانی از این گیاه پرفایده داشت. یونجه در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می ‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌ها و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید.

پياز محصولی است که به صورت یک‌ساله كشت می‌شود. این گیاه متعلق به فصل خنک است و بهترین دما برای جوانه زدن بذر پیاز 18 درجه سانتی‌گراد و حداقل و حداکثر دما برای این مرحله از رشد به ترتیب 7 و 29 درجه سانتی‌گراد است. این محصول از مهم‌ترین محصولاتی است که در سطح وسیعی در تمام دنیا کشت می‌گردد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در اکثر غذاها استفاده می‌شود و دارای مصارف پزشکی و دارویی متعددی است؛ بنابراین بازار مصرف خوبی داشته و توسعه آن توجیه اقتصادی دارد. کشت پیاز تاکنون در این شهرستان انجام نشده است؛ ولی با توجه به مصرف زیاد آن در شهرستان مزیت کشت دارد.

سورگوم از نظر اهمیت در بین غلات در دنیا بعد از گندم، برنج، ذرت و جو در مقام پنجم قرار دارد. سورگوم با شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری خوبی دارد. این گیاه در سنجش با ذرت دارای سیستم ریشه‌ای افشان خیلی وسیع است که در حجم زیادی از خاک نفوذ کرده و رطوبت بیشتری جذب می‌کند. این گیاه برای رشد و نمو نسبت به سایر غلات به آب کمتری نیاز دارد.

طبق نظر کارشناسان کلزا، چای چوپان، گلرنگ، سماق، زنجبیل و دارچین برای شهرستان مزیت تولید دارند، البته سماق، زنجبیل و دارچین به دلیل بازار فروش بهتر، دارای مزیت بالاتری هستند.[7]

سماق معمولی درختچه ای است کوهستانی با میوه‌ های خوشه‌ای که بومی نواحی مدیترانه، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی بخصوص ایران است. این درختچه در مناطقی که تا 350 میلیمتر بارندگی سالیانه داشته باشد رشد می کند و در خاکهای کمی اسیدی یا خنثی با PH 6.5 تا 7 بهتر رشد می کند. سماق آب و هوای گرم و خشک را می پسندد و گیاهی نور پسند، غیر مقاوم به سایه، مقاوم به آفات و امراض بوده و اگر در اثر کم آبی خشک شود با مختصر رطوبت ایجاد پاجوش می کند و در صورت سرمازدگی ساقه های جدید ایجاد می کند. سماق منبع ویتامین C بوده و دارای خواص دارویی فراوانی نیز هست، که از آن جمله می توان به مواردی هچون، درمان بیماریهای روماتیسمی و نقرس، کاهش خونریزی سینه (هموپتزی)، برطرف کننده اسهال معمولی و اسهال خونی، پایین آورنده تب، ادرارآور و تقویت کننده دستگاه گوارش است.

دارچین ماده ای خوش عطر و خوش طعم است که از گذشته توسط انسان مورد استفاده قرار می گرفته است. این ماده خوشبو بومی سریلانکاست و از درخت دارچین به عمل می آید. همچنین درخت دارچین در چین و هند نیز به صورت گسترده ای کشت می شود. دارچین درختی کوچک و همیشه سبز است و آرام بخش و ضد نفخ بوده و خاصیت ضد عفونی کنندگی شدید دارد. اسانس دارچین به عنوان ضد قارچ، ضد باکتری و ضد ویروس و حتی بر علیه لارو بسیاری از آفات مضر استفاده می شود. اسانس دارچین همچنین به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و کاهش دهنده قند خون از اهمیت بسیاری برخوردار است.

زنجبیل گیاهی علفی و چند ساله است که معمولا به صورت گیاهی یک ساله کشت می شود. این گیاه متعلق به تیره زنجبیل بوده و منشا آن جنوب شرق آسیا گزارش شده است. لیکن، به علت سهولت در حمل و کشت ریزوم ها، این گیاه به مناطق مختلف گرمسیری و نیمه گرمسیری منتقل و کشت گردید. زنجبیل برای آرتروز، آسم، آلرژی و... موثر است.

کشت کلزا باعث از بین رفتن چرخه زندگی آفات، بیماری ها و علف های هرز گردیده و با کاهش جمعیت آنها موجب صرفه جویی در مصرف سموم و کاهش آلودگی های زیست محیطی می گردد. با توجه به آنکه زمان کشت کلزا در فصل پاییز است، نیاز گیاه به آب کم می‌باشد و با استفاده از نزولات جوی می توان به کشت آن اقدام نمود. کلزا با تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می تواند در تغذیه دام های منطقه نقش موثری داشته باشد. همچنین برگرداندن بقایای کلزا به خاک باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختمان خاک خواهد شد. کشت کلزا به عنوان یک دانه روغنی بسیار مهم در تولید محصولات حوزه صنایع غذایی و یا تولید انواع نهاده‌های خوراکی دام و طیور در بسیاری از کشورهای دنیا متداول است. روغن کلزا از جمله مشتقات این گیاه است که امروزه به دلیل سالم بودن و با داشتن کمترین کلسترول و اسیدهای چرب اشباع ‌شده مورد استقبال و استفاده ملل‌های مختلف قرار گرفته است. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دانه کلزا بین 40-30 درصد روغن و کنجاله‌اش نیز بین50-40 درصد پروتئین دارد.

گلرنگ، بومی کشور های شرقی است و از نواحی عربستان برخاسته و پس از آن به سایر مناطق دنیا منتشر شده است. امروزه این گیاه در اغلب کشورها کاشته می شود و از نظر مصارف روغن و ماده رنگی گل‌های آن مورد توجه است. تکثیر گلرنگ از طریق کاشت دانه آن صورت می گیرد. گلرنگ، گیاهی است که به طور عمده در آب و هوای گرم و خشک رشد می کند و می توان در صنعت داروسازی از آن استفاده کرد. همچنین گلرنگ در آینده محصول جایگزین زعفران به حساب می آید و از روغن های مایع دیگر ضرر کمتری دارد.

چای چوپان گیاهی پایا از سرده سنبله‌ای است. این گیاه در ارتفاعات ۱۹۰۰ تا ۳۳۰۰ متری از سطح دریا، به صورت پراکنده و در مواردی به صورت لکه‌های متراکم در سطوح کم رویش دارد. فراوانی این گونه در مناطق کم شیب و به ویژه در مناطق کوهستانی بیشتر است. چای کوهی به عنوان مسکّن برای ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شود. این گیاه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

 

· طیور

پرورش طیور یکی از مشاغل سخت و پرکاری است که به دلیل نیاز جامعه به منابع غذایی، از اهمیت بالایی برخوردار است و سود سرشاری دارد. عمده پرورش طیور در این شهرستان به مرغ های گوشتی و بومی اختصاص دارد و در زمینه سایر طیور به صورت محدود کار شده است. پرورش مرغ های بومی و گوشتی برای شهرستان در جهت تامین نیاز مردم مزیت خیلی خوبی دارد و می توان این فعالیت ها را به صورت گسترده تری انجام داد.[8]

یکی از دلایل استقبال از پرورش مرغ بومی، سوددهی بسیار خوب پرورش مرغ بومی یا محلی است. مرغ بومی یا همان مرغ های محلی ایران، نوعی نژاد بسیار مقاوم به شمار می آیند که در مقابل بیماری ها، گرما و سرما تحمل بالایی دارند و این مزیت باعث می شود که ایجاد واحدهای تولیدی مرغ بومی برای تولید کنندگان سوددهی داشته باشد. یکی دیگر از مزیت های پرورش مرغ بومی این است که این کار نیاز به تجهیزات زیادی ندارد. هر چند اگر در پرورش مرغ بومی یا همان مرغ محلی از تجهیزات مدرن استفاده شود، سود بیشتری نصیب پرورش دهنده خواهد شد. منظور از تجهیزات مواردی مانند آبخوری، دانخوری، لانه تخم گذاری و ... است.

با افزایش روزافزون جمعیت در راستای تامین نیازهای مردم، ایجاب می‌کند در زمینه تولید گوشت سفید و پرورش مرغ گوشتی فعالیت کرد. ارزش غذایی بالای گوشت طیور، کم بودن افت پس از کشتار، سالم و بهداشتی بودن گوشت طیور، قابلیت هضم و جذب بالا، سرعت رشد سریع، صرفه جویی در جایگاه و زمین و برگشت سریع سرمایه از فواید پرورش مرغ گوشتی است. بدیهی است گوشت مرغ به سبب مزیت های فراوانی که دارد به عنوان منابع تامین پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید. نسبت ضایعات در گوشت مرغ در مقایسه با سایر دام ها کمتر است، به طوری که در گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 درصد و در مرغ حدود 25 درصد از وزن لاشه را تشکیل می دهد. ضریب تبدیل جیره غذایی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 درصد متغیر است. با توجه به دلایل فوق ایجاد واحد پرورش مرغ گوشتی در شهرستان مزیت دارد و تنها باید بازاریابی کرد تا بتوان محصول را با قیمتی مناسب به فروش رساند.

در استان سیستان و بلوچستان پرورش شتر مرغ به میزان زیادی انجام می شود و در شهرستان زابل نیز پرورش شتر مرغ در حال انجام است. سالیانه بیش از 50 تن گوشت شترمرغ در استان تولید و به بازار عرضه می شود. این صنعت توانسته از زمان تاسیس خود در استان اشتغال زایی مناسبی داشته باشد. مصرف گوشت شترمرغ به دلیل کم چرب بودن و پایین بودن میزان کلسترول نسبت به سایر گوشت های قرمز از سلامت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به بازار خوبی که برای گوشت شتر مرغ در خارج از استان و کشور وجود دارد و همچنین  قابلیت اقلیمی و آب و هوایی منطقه، پرورش این گونه جانوری در واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی شهرستان دارای مزیت است.

پرورش بوقلمون و بلدرچین به صورت سنتی و نیمه صنعتی در شهرستان انجام می شود و برای این فعالیت ها با توجه به اینکه بازار فروش خوبی برای آنها وجود دارد، مزیت دارد. در طي چند دهه گذشته توجه به بوقلمون و محصولات آن موجب شده تا پرورش آن به صورت صنعتي در ايران و جهان آغاز و طي چند سال اخير نيز به مرز قابل قبولی برسد تا جایي که امروزه شاهد افزايش روزافزون مصرف گوشت و ساير فرآورده هاي آن در سراسر جهان هستيم. از آنجا که گوشت بوقلمون دارای خواص غذایي ويژه ای بوده و محدوديت مصرف خاصي نيز ندارد؛ مي تواند به عنوان جايگزين مناسبی براي گوشت قرمز علی الخصوص در بيمارانی که مصرف گوشت قرمز برای آنها با محدوديت هایی همراه است، مطرح گردد. از ديگر امتيازات گوشت بوقلمون وجود هر دو نوع گوشت سفيد و قرمز در يک لاشه است. گوشت سفيد 65 درصد و گوشت قرمز 35 درصد از وزن يک لاشه 8 کيلوگرمی را تشکيل مي دهد. تولید بوقلمون گوشتی به دلیل به صرفه بودن تولید، در دسترس بودن نهاده‌های مصرفی بوقلمون، نیاز بازار داخلی و نیز امکان انجام صادرات به کشورهای منطقه حائز اهمیت است.

بلدرچین پرنده ای با جثه کوچک است که در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم است. پرورش بلدرچین به دلیل هزینه های جاری پایین، اشباع نبودن بازار فروش، کوتاه بودن دوره پرورش (40 روز) و عدم پرورش انحصاری توسط شرکت های بزرگ دارای مزیت است. محصولات این پرنده شامل گوشت، تخم بلدرچین و کود است. گوشت و تخم این پرنده دارای ارزش غذایی و دارویی و همچنین سرشار از پروتئین است.

طبق نظر کارشناسان پرورش کبک و مرغ تخم گذار برای شهرستان دارای مزیت است.[9] کبک پرنده‌ای است وحشی، که در کوهستان‌ها زندگی می‌کند. این پرنده از قدرت پرواز کمی برخوردار بوده و در دنیا گونه‌های متعددی از آن وجود دارد. محصولات کبک نسبت به دیگر طیور به دلیل طعم و کیفیت مناسب قیمتی بیشتر و مشتریان خاص خود را دارند و از جهت دیگر به دلیل مقاومت نسبتاً بالای این پرنده در مقابل بیماری‌ها، تلفات آن نسبت به دیگر پرندگان کمتر است. همچنین می‌توان به بازار جوجه و تخم کبک اشاره نمود که قابلیت تولید و عرضه بیشتر را دارد و از نظر صادرات در برخی از استان ها (مانند خراسان جنوبی) در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین با پرورش کبک به‌صورت صنعتی می‌توان بخشی از نیاز کشور در حوزه گوشت را تأمین کرد و از میزان واردات به داخل کشور کاست.

با توجه به اینکه مصرف تخم مرغ در شهرستان زیاد است، پرورش مرغ های تخم گذار در این شهرستان دارای مزیت است. پرورش مرغ تخمگذار علاوه بر اینکه به تامین منابع غذایی طبیعی و رونق تولید کمک می کند نقش به‌سزایی در امر اشتغالزایی، بهبود وضع اقتصادی و خودکفایی در تولید محصول ارگانیک و طبیعی ایفا می‌کند. در صورتی که شخص بخواهد مشغول به پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت محدود شود نیاز به تکنولوژی پرهزینه‌ای ندارد و با بهره گیری از امکانات کم و موجود در روستا یا محل زندگی خود می تواند شرایط اجرای طرح را فراهم آورد. پرورش مرغ تخم‌گذار به صورت صنعتی و با تمام تجهیزات مدرن می‌تواند در صورت پیدا کردن بازار مناسب، سالیانه حدود 20 تا 30 درصد سودآوری داشته باشد که رقم مناسبی است. همچنین پیدا کردن بازار فروش با حاشیه سود بالا از امور مهم در مورد این کسب و کار است که با تبلیغات مناسب مخصوصا در فضای مجازی امکان پذیر است.

 

· صنایع دستی

صنایع دستی چکیده و ثمره ذوق و هنر هنرمندان و صنعتگرانی است که با دستان پرتوانشان روح و جان فرهنگ و هنر به یادگار مانده از نیاکان خویش را جاودانه می‌سازند. صنایع دستی نماد فرهنگ اصیل، تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین اسطوره‌ای است. صنایع دستی شهرستان زابل، شامل سوزن دوزی، خامه دوزی، سیاه دوزی، خراطی، قالی بافی، ابریشم و حصیربافی است. تولید سوزن دوزی، قالی بافی و سیاه بافی به دلیل بازار فروش بیشتر، مزیت بالاتری دارند و این تولیدات در کشورهای اطراف نظیر پاکستان و افغاستان و کشورهای حاشیه ی خلیج فارس بازار فروش خوبی دارند و می توان فعالیت های صنایع دستی را با دادن آموزش های لازم به جوانان در این زمینه ها گسترش داد.

سیاه بافی و سوزن دوزی یکی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است که با نخ و سوزن روی پارچه و دیگر بافت ها انجام میگیرد و از آینه و مروارید نیز استفاده می شود. از این پارچه ها و لباس ها در کشورهای حوزه ی خلیج فارس و پاکستان و افغانستان نیز استفاده می شود.[10]

قالیبافی از هنرهایی است که از قدیم نزد جهانیان جایگاه ویژه ای داشته و ایران را به این هنر می‌شناسند. آمارها نشان می دهد فرش ایرانی از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابل رقابت با کشورهای دیگر است. قالیبافی از مشاغل خانگی پردرآمدی است که تسهیلات خوبی به آن تعلق می گیرد. بسیاری از زنان خانه دار این هنر را یک فرصت شغلی مناسب می دانند چون در کنار کارهای روزمره می توانند به این کار بپردازند و درآمد خوبی نیز کسب کنند. از آن جایی که قالی انواع مختلفی دارد می توان با آموختن دانش آن، محصولات متنوع و متناسب با ذوق و سلیقه افراد تولید و به بازار عرضه کرد. همچنین با تولید فرش با کیفیت می توان به صادرات در این زمینه نیز فکر کرد. این کسب و کار را می توان در فضای کوچک و با سرمایه اولیه کم راه انداخت و با فروش محصول و افزایش مشتری، این کار را گسترش داد و زمینه اشتغال بسیاری از جوانان را فراهم کرد.

حصیر بافی در شهرستان زابل شامل گز بافی و نی بافی نیز می شود. مواد اولیه برای انجام این فعالیت ها از استان های اطراف نظیر خراسان جنوبی و شهرستان های اطراف تأمین می شود و این فعالیت ها به دلیل بازار فروش مناسب در کشورهای اطراف مزیت خوبی برای تولید دارند.[11]

خراطی شیوه‌ای از تولید محصولات چوبی است که طی آن توسط ابزار و وسایل مختلف و عمدتاً به وسیله دستگاه خراطی اشیایی نظیر قلیان، گهواره، پایه آباژور، پایه میز، دسته کتری، دسته مغار، دسته پیچ گوشتی، شمعدان و ظروف مختلف ساخته و پرداخته می‌شود.

از جمله فعالیت های صنایع دستی که در شهرستان قابلیت انجام دارد می توان به گلیم بافی، معرق کاری، میناکاری، سفالگری و تراش سنگ های قیمتی اشاره کرد، که از بین موارد نام برده شده گلیم بافی به دلیل بازار فروش بهتر و تمایل جوانان و بانوان به این فعالیت در شهرستان مزیت بالاتری نسبت به سایرین دارد.[12]

گِلیم یا پَلاس یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گلیم به شکل سنتی‌اش، معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می‌شود ولی امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه‌های شهری نیز خریداری می‌شود. رنگ‌های استفاده شده در گلیم سنتی گیاهی هستند. گاهی گلیم‌ها را برای جلوه بیشتر و کهنه شدن رنگ، با چای و پوست گردو شستشو می‌دهند. عشایر و بافندگان گلیم محدودیتی در اندازه گلیم نداشته‌اند و با توجه به نیاز خود گلیم را در اندازه کوچک برای واگیره یا بزرگتر برای تزئین (گلیمچه) یا فرش بافته‌اند و استانداردی در این مورد وجود ندارد.

 

· دامداری

از آن جایی که حوزه دامداری با یکی از مهم ترین نیازهای انسان، یعنی نیاز به منابع غذایی و خصوصا منابع پروتئینی مرتبط می‌باشد، توجه به آن امری ضروری است. فعالیت در این حوزه شغلی و افزایش بهره وری در آن، می تواند به عنوان عاملی برای توسعه صنایع غذایی، تبدیلی و تکمیلی در شهرستان محسوب شود.

اکثر دام های منطقه به دلیل کویری و بیابانی بودن مراتع غالباً از دام های کوچک و علی الخصوص ترکیب بیشتر گله ها از نوع گوسفند و بز می باشد؛ لذا دام هایی نظیر گوسفند، بز، شتر و گاو بیشتر از مراتع بهره برداری می کنند؛ بنابراین بیشترین درصد در ترکیب گله های استان را ابتدا گوسفند و بز و سپس شتر و گاو تشکیل می دهد.[13]دام های سبک شهرستان شامل گوسفندان بلوچی و بز بومی هستند، که هر دو دارای مزیت بالایی برای پرورش می باشند.

نژاد گوسفند بلوچی در سراسر کشور خصوصاً بخش شرقی کشور پراکنده است و پرجمعیت‌ترین گوسفند کشور می‌باشد که 10‌ درصد جمعیت گوسفندی کشور را شکل می‌دهد که دارای صفت برجسته‌ای از جمله تولید پشم مرغوب است. این نژاد توان مقاومت بالا در برابر تنش‌های گرمایی و کمبودات مواد غذایی و همچنین با مساعد شدن محیط دوقلوزایی نزدیک به 25‌ درصد دارد.

به طورکلی بز به‌عنوان یک حیوان اهلی نشخوارکننده جهت تولید شیر و گوشت در مناطق مختلف دنیا پرورش داده می‌شود. جثه کوچک، کم توقع بودن و مقاومت در برابر بیماری‌ها و شرایط سخت محیطی، باعث شده تا بز به‌عنوان حیوانی محبوب در بین دامداران تلقی شود. در نقاط مختلف از این حیوان علاوه بر تولید شیر و گوشت، جهت تولید پوست و الیاف مویی نیز استفاده می‌شود.

در اولویت های پایین تر، پرورش بز سانن نیز برای شهرستان مزیت دارد، البته پرورش این گونه باید به صورت صنعتی انجام شود و فرهنگ پرورش دام به صورت صنعت در شهرستان جا بیافتد. بز سانن یک نژاد شیری پرتولید است که نسبت به بزهای بومی، تولید شیر بسیار بیشتری دارد و می‌تواند بخشی از نیاز کشور به شیر و پروتئین حیوانی را تأمین نماید. نرخ تبدیل مواد خوراکی به شیر در بزهای سانن بالا می‌باشد که این امر موجب افزایش بازدهی بز سانن از خوراک مصرف شده توسط آن می‌شود. کسب و کار پرورش بز سانن موجب اشتغال‌زایی و رغبت بیشتر جوانان به امر دام‌پروری می‌شود. هر کیلوگرم شیر بز با قیمت بیشتری نسبت به شیر گاو فروخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور طرفداران خاص خود را دارد.

از جمله پتانسیل های بخش دامپروری در زابل می توان به بهره مندی از نژاد گاو بومی سیستانی اشاره کرد که به لحاظ خصوصیات گوشتی و شیری و سازگاری با شرایط آب و هوای منطقه پرورش داده می شوند. در سالهای اخیر نیز بعضی از دامداری های نیمه صنعتی ایجاد شده اند و عمل لقاح مصنوعی را برای اصلاح کردن نژاد های بومی با گاو سمینتال انجام داده اند و تولید گوشت و شیر آن را افزایش داده اند، البته این فعالیت به دلیل عدم آشنایی تمام افراد شهرستان، به صورت محدود انجام شده است و مزیت کمتری نسبت به پرورش گاو های سیستانی دارد.[14]

گاو سيستاني عمدتاً در منطقه سيستان و دشت هامون پراكنده مي‌باشد و در شهرستان‌هاي خاش و زاهدان نيز جهت پرواربندي نگهداري مي‌شود. موطن اصلي گاو سيستاني منطقه سيستان مي‌باشد. در باره منشا گاو سيستاني تاكنون هيچ گزارش علمي ارايه نشده است، اما عده‌اي معتقدند اين گاو داراي برخي خواص گاوهاي كوهان‌دار آسيايي مانند نژاد برهما و زبو است. گاو سیستانی جزو گاو های شیری و گوشتی است.

پرورش شتر در کشور سابقه‌ای دیرینه دارد و گذشتگان از دیرباز از کرک، مو، شیر و گوشت شتر استفاده می‌کردند. صنعت شترداری فواید بسیار زیادی دارد که عواید زیادی را نصیب بهره برداران خود می‌کند و از پوست، گوشت، شیر، کرک و کوهان شتر می‌توان استفاده کرد و استفاده از هر کدام از این موارد می‌تواند صنعت پرورش شتر را به صنعتی سودآور تبدیل کند. این حیوان با کمترین هزینه ممکن برای نگهداری به دلیل دستگاه خاص گوارشی منحصر به فرد، بی ارزشترین گیاهان را از لحاظ تغذیه ای تبدیل به سلولز و انرژی می کند و این در حالی است که در شرایط کم آبی نیز این حیوان تا مدتها هیچ نیازی به آب ندارد. این خصوصیات شتر را به سرمایه ای سرگردان در کویر تبدیل کرده است. شتر در استفاده از مراتع با هیچ دام دیگری رقابت ندارد و از علوفه ای استفاده می کند که توسط سایر دام ها استفاده نمی شود. در شهرستان شترداری به میزان کمتری انجام می شود؛ اما شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه و همچنین استقبال از گوشت این دام در کشور های اطراف باعث می شود تا به میزان بیشتری در این زمینه فعالیت شود.

زنبورداری در شهرستان زابل به دلیل گرمای هوا، به صورت کوچرو انجام می شود و در فصل های بسیار گرم زنبورداران به استان خراسان جنوبی کوچ می کنند. فعالیت در این زمینه در شهرستان مزیت افزایش را دارد؛ ولی نمی توان به آن به عنوان یک شغل دائمی نگاه کرد.[15]

طبق نظر کارشناسان از جمله فعالیت هایی که برای شهرستان مزیت دارد، پرورش زالو است.  زالوها نرم تنانی تک‌جنسی و عمدتا آبزی هستند که همگی زندگی انگلی دارند. از بین650 گونه شناسایی شده، تنها 50 نوع از آنها از خون پستانداران تغذیه می‌کنند. پرورش زالوی پزشکی نیاز به شرایط خاصی ندارد و می توان این فعالیت را به صورت خانگی نیز انجام داد.

 

· صنعت

شهرستان زابل بیشتر مبتنی بر تولیدات کشاورزی و دامداری است و در حوزه های صنعتی فعالیت بخصوصی در این شهرستان صورت نمی گیرد و شهرستان زابل شهرک صنعتی ندارد. در شهرستان زابل واحدهای شن شویی و تولید شن وجود دارد و این فعالیت ها انجام می شود؛ ولی با توجه به اینکه مصالح ساختمانی قابلیت تولید در این شهرستان را دارند و همچنین می توان مواد اولیه را از شهرستان ها و استان های دیگر تامین کرد، تولید مصالح ساختمانی نظیر بلوک و آجر دارای مزیت است.

با توجه به اینکه در شهرستان زابل تابستان های گرم و آفتاب سوزان وجود دارد، احداث نیروگاه خورشیدی از جمله مشاغل پیشنهادی دراین حوزه است.  امروزه دستمال کاغذی به يكي از ضروريات زندگي مردم تبديل گشته به‌طوري كه تقريباً نمي‌توان منزلي را يافت كه در آن از انواع دستمال كاغذي استفاده نگردد. به‌علاوه در اكثر اماكن عمومي، اداره‌جات، اغذيه فروشي‌ها و رستوران‌ها نيز به‌طور گسترده از انواع دستمال كاغذي استفاده مي‌شود‌، در نتیجه احداث واحد تولید دستمال کاغذی دارای مزیت است.

مواد شوینده مایعاتی هستند که برای پاک کنندگی و نظافت به کار می روند. مواد شوینده انواع مختلفی دارند که از جمله آن ها می توان به مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، جوهر نمک، سفید کننده ها و انواع شامپوها و  ... اشاره کرد. این فعالیت در شهرستان قابلیت انجام دارد، البته باید سرمایه‌گذاری کلان، تامین مواد اولیه و بازار فروش مناسب ایجاد شود تا سوددهی در شهرستان ایجاد شود.

با توجه به اینکه می توان مواد اولیه تولید کفپوش خودرو و شیرآلات بهداشتی را از کشور های اطراف وارد کرد و همچنین بازار فروش برای این محصولات در داخل کشور خوب است، فعالیت در زمینه تولید آنها دارای مزیت است.

واحد های سنگبری در این شهرستان به دلیل وجود معدن سنگ های قیمتی وجود دارد و بات وجه به اینکه این فعالیت دارای مزیت است، احداث واحد های سنگبری همچنان قابلیت دارد. همچنین یک معدن سنگ سفیدآب در شهرستان وجود دارد. سفیداب یا روشوی، نوعی لایه بردار و سفید کننده پوست بدن است که به طور سنّتی در ایران به شکل توپ‌های کوچک سفید رنگ تولید و عرضه شده و در هنگام استحمام به کار گرفته می‌شود. این فراورده با مالیده شدن بر سطح پوست به جمع آوری و زدودن سلول‌های مرده کمک می‌کند و باعث پاکیزگی و روشن دیده شدن یا سفید شدن رنگ پوست می‌شود.

ایجاد واحد تولید پوشاک در شهرستان مزیت دارد، البته باید به صرف سرمایه کلان، ایجاد بازار فروش مناسب و تقاضا و سلایق افراد جامعه توجه شود تا این طرح سوددهی مناسب را داشته باشد.

در شهرستان استفاده از ام دی اف و صنایع چوبی بسیار زیاد است، بنابراین ایجاد واحد هایی برای تولید مبل دارای مزیت است و می توان در این زمینه با توجه به بازار تقاضای خوب، فعالیت کرد. واحد های فعال این شهرستان شامل سنگبری، بلوک زنی، آجر پزی و رنگرزی است.[16]

 

· شیلات

در شهرستان زابل پرورش ماهی به صورت محدود انجام می شود زیرا منابع آبی این شهرستان کم است؛ لذا پرورش ماهی در این شهرستان خیلی مرسوم نیست. پرورش ماهیان کپور و شیر به صورت محدود انجام می شود و قابلیت پرورش بیشتر در صورت استفاده از استخرهای دو منظوره (از آب استخر های دو منظوره برای ابیاری زمین های زراعی و باغی می توان استاده کرد و بخشی از ازت مورد نیاز زمین های کشاورزی نیز تامین می گردد.) وجود دارد.[17]

شیر ماهی یا ماهی شیر نام نوعی ماهی آب شور است که دارای اسکلت استخوانی و فلس است. این ماهی از خانواده تن ماهیان و از لذیذترین و مرغوب ترین آنها می باشد. این ماهی همچنین در خلیج فارس زیست و صید می‌شود. ماهی شیر منبع غنی از اسیدهای چرب امگا 3 است و همچنین حاوی پروتئین، ویتامین B-12 و سلنیوم است. ماهي شیر یکی از ماهیان پرطرفدار جنوب است که بسیار با ارزش بوده و این ماهی دارای گوشت لذیذ و پولک های بدن این ماهی بسیار ظریف هستند که در زمان صید با اولین تماس دست کنده می شود.

ماهیان گرمابی در محدوده دمایی 27-20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. بزرگ‌ترین خانواده ماهيان آب شيرين، کپورماهیان هستند که دارای 200 جنس می‌باشند. این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های پرورشی در آب‌های گرم و معتدل، ارزشمندترین ماهی از لحاظ اقتصادی است و نیز ارزش‌های تغذیه‌ای فراوانی دارد؛ ازاین‌رو آموزش توسعه پرورش این ماهی می‌تواند در راستای تأمین غذای جمعیت کشور و نیز افزایش سطح معیشتی مردم مؤثر باشد.

طبق نظرکارشناسان پرورش ماهی قزل آلا در شهرستان مزیت دارد. ماهیان سردآبی در محدوده دمایی 18-12 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. ماهی قزل آلا یکی از معروف ترین گونه های ماهیان سردآبی است.  قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است؛ بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن بر عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ موجود در ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد؛ بنابراین این نوع ماهی طرفداران زیادی در بین مردم دارد؛ لذا راه اندازی پرورش آن، علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، سوددهی خوبی را نیز به همراه خواهد داشت.

 

· خدمات

محلی که امروز زابل نامیده می‌شود، در گذشته زمین‌هایی با تپه‌هایی از ماسه‌های روان و رسوبات دریایی بوده که قسمتی از آن در مسیر رودخانه هیرمند قرار داشته‌ است.. این شهرستان جاذبه طبیعی خاصی به جز کویر ندارد ولی جاذبه های تاریخی این شهرستان شامل قلعه رستم، قلعه کهک کهزاد، گمرک بلژیکی، آسباد های حوض‌دار و... می‌شود. در این شهرستان هیچ گونه فعالیتی در حوزه فعالیت های خدماتی و رفاهی نشده است و ایجاد واحدهای اقامتگاه بومگردی، مجتمع رفاهی-خدماتی، بازارچه محلی، شهربازی، مجتمع تفریحی-سرگرمی و رستوران بومی طبق ترتیبی که بیان شده است، دارای مزیت است.[18]

اقامتگاه های بوم گردی فرصت مناسبی است تا مسافران ضمن گردشگری در هر منطقه و بازدید از جاذبه های توریستی، حس ایرانی زیستن به سبک سنتی را تجربه کنند. همچنین طبخ غذاهای محلی در برخی اقامتگاه ها، مصداق دیگری از مهمان نوازی ایرانی است.

چند سالی است که احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی در جاده های شهرستان به منظور ساماندهی خدمات بین راهی و افزایش رفاه رهگذران جاده ها مورد توجه قرار گرفته است. لیکن قابلیت های بالقوه بسیاری در این مجتمع‌ها نهفته است که می توان از آنها در جهت نیل به اهداف بزرگتری همچون توسعه و توازن منطقه ای بهره برد. از سوی دیگر در نظر گرفتن نقش های جدید برای این مجتمع ها، ضمن آنکه می تواند گام های مهمی در جهت توسعه پایدار مناطق تلقی گردد، باعث آن می شود که ادامه فعالیت مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی و گسترش دامنه فعالیت آنها از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد. در این زمینه تبعات مثبت احداث این مجتمع ها، به ویژه جنبه های گردشگری همراه با تاثیرات متقابل آنها بر مردم منطقه و رهگذران جاده ها تا حدی است که بعضا این الزام را ایجاب می کند که نهادهای اجرایی برای احداث این مجتمع ها و کمک به استقرار فعالیت آنها پیشقدم شوند؛ بنابراین ایجاد چنین مکانهایی قابلیت سرمایه گذاری در شهرستان را دارد.

مجتمع تفریحی-سرگرمی به تاسیساتی گفته می‌شود که مجموعه ای از واحدهای گردشگری در آن ساخته شده باشد. فروشگاه ها، رستوران ها، اغذیه فروشی ها، تسهیلات ورزشی، فضای بازی و تفریحی، اقامتگاه ها، مراکز توریست گردانی و ... از جمله امکاناتی است که این مجتمع ها ارائه می‌دهند.

رستوران‌های بومی، مکان‌هایی با فضای سنتی و متناسب با آداب ‌و ‌رسوم هر منطقه است که در آنها بیشتر به‌جای استفاده از میز و صندلی‌های مدرن از تخت یا سایر وسایل سنتی استفاده می‌شود و علاوه بر سرو غذاهای محلی، ترشیجات خانگی و نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه نیز عرضه می‌شود. رستوران‌ها جزء مهم‌ترین نمادهای فرهنگی برای هر کشوری در جهان محسوب می‌شوند و می تواند در خانه های قدیمی موجود در هر منطقه اجرا شود. بسیاری از گردشگران و توریست‌های غذایی برای امتحان کردن غذاهای مختلف به سفر می روند و این مسئله برای مناطق مختلف ایران قابل استفاده و بهره برداری است؛ بنابراین ایجاد رستوران بومی نیز از کسب و کارهای زود بازده است؛ زیرا هم تمایل مردم به سمت سرو غذاهای محلی بیشتر شده و هم معاملات این کسب و کار به صورت نقدی انجام می‌شود.  

کشاورزی

صنایع

خدمات

ردیف

باغداری

زراعت

طیور

دامداری

شیلات

صنایع غذایی

صنایع تبدیلی و تکمیلی

صنایع دستی

صنعت

خدمات

1

احداث گلخانه ی تولید خیار و گوجه فرنگی

(1)

کشت گندم

(1)

پرورش مرغ بومی

(1)

پرورش گوسفند بلوچی

(1)

پرورش ماهی شیر

(1)

فرآوری هندوانه

(1)

بسته بندی حبوبات

(1)

سوزن دوزی

(1)

آجر پزی

(1)

احداث اقامتگاه بومگردی

(1)

2

احداث گلخانه ی تولید بادمجان و فلفل دلمه ای

(2)

کشت جو

(1)

پرورش مرغ گوشتی

(1)

پرورش بزبومی

(1)

پرورش ماهی کپور

(1)

تولید رب و پودر گوجه فرنگی

(1)

فرآوری پشم و پوست

(1)

سیاه بافی

(1)

بلوک زنی

(1)

احداث مجتمع رفاهی-خدماتی

(1)

3

احداث باغات انگور

(2)

کشت رازیانه

(1)

پرورش شتر مرغ

(1)

پرورش بز سانن

(2)

پرورش ماهی قزل آلا

(2)

فرآوری گیاهان دارویی

(1)

فرآوری شتر مرغ

(1)

قالی بافی

(1)

احداث نیروگاه خورشیدی (2)

احداث بازارچه محلی

(2)

4

تولید محصولات جالیزی نظیر هندوانه، خربزه و قندک

(2)

کشت خارشتر

(1)

پرورش بوقلمون

(2)

پرورش گاو سیستانی

(2)

فرآوری زیتون

(2)

بسته بندی گوشت قرمز

(2)

حصیر بافی

(2)

تولید دستمال کاغذی

(2)

احداث شهربازی

(3)

5

پرورش قارچ

(2)

کشت سیاهدانه

(1)

پرورش بلدرچین

(2)

پرورش شتر

(3)

فرآوری انگور

(2)

بسته بندی مرغ

(3)

خراطی

(2)

تولید مواد شوینده

(2)

احداث مجتمع تفریحی-سرگرمی

(3)

6

احداث باغات زیتون

(3)

کشت نعناع فلفلی

(1)

پرورش کبک

(3)

زنبورداری

(4)

گلاب گیری

(2)

بسته بندی زعفران

(3)

گلیم بافی

(3)

تولید شیرآلات بهداشتی(3)

احداث رستوران بومی

(4)

7

کاشت آلوئه ورا

(3)

کشت کاسنی

(2)

پرورش مرغ تخم گذار

(3)

پرورش زالو

(4)

تولید آرد

(3)

فرآوری شتر

(3)

تراش سنگ های زینتی

(4)

تولید کفپوش خودرو

(3)

8

احداث باغات کنار

(3)

کشت چای ترش

(2)

تولید کلوچه سیستانی

(3)

بسته بندی عسل

(4)

سفالگری

(4)

استخراج سفید آب

(4)

9

احداث باغات فیسالیس

(4)

کشت شوید

(2)

تولید ژل رویال

(3)

بوجاری

(4)

میناکاری

(4)

احداث واحد سنگبری

(4)

10

احداث باغات خرما

(4)

کشت علف مار

(2)

تولید قره قوروت

(4)

تولید کود ارگانیک

(5)

معرق کاری

(4)

تولید پوشاک

(5)

11

احداث باغات انار

(4)

کشت رزماری

(2)

تولید خیارشور

(4)

احداث کشتارگاه طیور

(5)

تولید مبل

(5)

12

احداث باغات پسته

(4)

کشت حبوبات نظیر ماش، ماک، نخود، لوبیاچشم بلبلی و عدس

(3)

فرآوری کنجد

(4)

13

احداث باغات گردو

(5)

کشت سیر

(3)

تولید ادویه آچار

(5)

14

احداث باغات انبه

(5)

کشت زعفران

(3)

تولید کشک زرد

(5)

15

احداث باغات زرشک

(5)

کشت کنجد

(3)

تولید بستنی

(5)

16

احداث باغات موز

(6)

کشت ذرت علوفه ای

(4)

تولید ترشی و شور

(6)

17

احداث باغات نارگیل

(6)

کشت یونجه

(4)

تولید لبنیات

(6)

18

احداث درختان پالونیا

(6)

کشت پیاز

(4)

تولید سوسیس و کالباس

(6)

19

کشت سورگوم

(4)

20

کشت سماق

(5)

21

کشت دارچین

(5)

22

کشت زنجبیل

(5)

23

کشت کلزا

(6)

24

کشت گلرنگ

(6)

25

کشت چای چوپان

(6)

در انتهای تحلیل یک لیست مزیت‌سنجی 50 تایی در جدول زیر ارائه‌ شده‌ است. این جدول مشاغل فوق را در کنار هم نشان می‌دهد.

مشاغل

مزیت

فرآوری هندوانه

1

تولید رب و پودر گوجه فرنگی

2

فرآوری گیاهان دارویی

3

بسته بندی حبوبات

4

فرآوری پشم و پوست

5

فرآوری شتر مرغ

6

گلخانه ی خیار و گوجه فرنگی

7

کشت گندم

8

کشت جو

9

کشت رازیانه

10

کشت خارشتر

11

کشت سیاهدانه

12

کشت نعناع فلفلی

13

پرورش مرغ بومی

14

پرورش مرغ گوشتی

15

پرورش شتر مرغ

16

سوزن دوزی

17

سیاه بافی

18

قالی بافی

19

پرورش گوسفند بلوچی

20

پرورش بز بومی

21

آجر پزی

22

بلوک زنی

23

پرورش ماهی شیر

24

پرورش ماهی کپور

25

احداث اقامتگاه بومگردی

26

احداث مجتمع رفاهی و خدماتی

27

فرآوری زیتون

28

فرآوری انگور

29

گلاب گیری

30

بسته بندی گوشت قرمز

31

گلخانه ی تولید بادمجان و فلفل دلمه ای

32

کاشت گل محمدی

33

احداث باغات انگور

34

تولید میوه های جالیزی

35

کشت کاسنی

36

کشت چای ترش

37

کشت شوید

38

کشت علف مار

39

کشت رزماری

40

پرورش بوقلمون

41

پرورش بلدرچین

42

حصیربافی

43

خراطی

44

پرورش بز سانن

45

پرورش گاو سیستانی

46

تولید دستمال کاغذی

47

تولید مواد شوینده

48

پرورش ماهی قزل آلا

49

ایجاد بازارچه محلی

50